1995 yılında amisos antik kenti sınırları içinde; yumuşak kaya kitlesinin oyulmasıyla yapılmış, tavan-taban ve duvarları horasanla sıvanmış 5x5 m. Ebadında 2.30 m, yüksekliğindeki mezar odası içerisine yerleştirilmiş 5 mezar bulunmuştur.
Üçünün kullanıldığı ikisinin boş olduğu bu mezarların aile mezarı olduğu tespit edilmiştir. Kullanılan üç mezardaki iskeletlerin ve som altından ölü hediyelerinin oluşturduğu buluntular, ziynet eşyaları, çanak çömlek, cam ve mermerlerden yapılmış arkeolojik eserleri ilk inceleme ve değerlendirmelerinde mezarlardan birinin pontus krallığının en üst düzeydeki yöneticilerinden (kral, komutan, prens) birine ait olduğu diğer mezarların ise bu kişinin eşine ve kızına ait olabileceği düşünülmektedir. Amisos mezar odasında bulunan eserler M.Ö.4. yy. sonu ile M.Ö.3.yy. başlarına tarihlenmektedir. Altın eserlerden altın taç, küpe, bilezikler vd. işçiliklerinin güzelliğiyle dikkat çekmektedir.
Eski Samsun (Amisos) M.Ö. 7. YY'da Grek asıllı Miletos kolonistleri tarafından kurulmuştur. Miletoslular, Kıt'a Yunanistan koIonistlerinden daha geç olarak kalonizasyon hareketlerine başlamışlardır. {M.Ö. 670). Ege Bölgesini işgal edilmiş bulduklarından, Marmara ve Karadeniz kıyılarında ticaret ve balıkçılık merkezi olmaya uygun yerlere yerleşmişlerdir. Bu yerleşme yerlerinin önemlilerinden biri de Amisos olmuştur.
Samsun Merkez, ilkadım Belediyesinin Cedit Mahallesinde, Amisos Antik Kenti içerisinde yol genişletme çalışmaları sırasında 28 Kasım 1995 Salı günü bir oyuk görüldüğü ihbarı üzerine Müze araştırmacıları ile bildirilen yere gidilerek hemen çalışmalara başlanmıştır. Konklemera tipi kaya kilitlesinin oyulması ile yapılmış, tavan-taban ve duvarları horasınla sıvanmış 5x5 m. ebadında 2.30 m. yüksekliğinde mezar odası içerisine yerleştirilmiş (5) adet mezardan üçünün kullanıldığı, ikisinin boş olduğu görülmüş ve böylece burasının bir aile mezarı olduğu tespit edilmiştir. Kullanılmış olan üç mezardaki iskeIetlerin oluşturduğu buluntuların incelenmesinde, birisinin erkek, ikisinin bayan mezarı olduğu; ayrıca altın ziynet eşyaları (ölü hediyeleri) çanak-çömlek, cam ve mermerden yapılmış arkeolojik eserlerin inceleme ve değerlendirilmesinden, erkek mezarının Pontus Krallığının en üst düzeyindeki yöneticilerinden (kral, komutan, prens gibi) birine, bayan mezarlarından birinin bu ünlü kişinin (kralın) eşine (kraliçeye) diğerinin de kızana ait olabileceğini düşünmekteyiz. insitü halde bulunan mezarda ölü hediyelerinin (takılarının) uygun yerlere yerleştirildiği görülmüştür.
Amisos, en parlak dönemini (altın çağını) Pontus Kralı Mithridades VI zamanında yaşamış, imparatorluğun yönetim merkezi olmuştur. Kültür ve sanatda bu dönemde gelişip yaygınlaşmış, antik çağın en gelişmiş sikke darphaneleri ile birlikte seramik atölyeIeri de Amisos'ta bu dönemde kurulup geliştirilmiştir. Bu mezarların zenginliği, ölülerdeki altın hediyelerin kalitesi, ince işciliği ve kullanılan semboller Mithridades VI döneminde basılan Amisos Sikkeleri üzerindeki şekil ve sembollerle büyük benzerlik göstermektedir. Bu mezar odasının iki ayrı dönemde kulIanıldığı, pişmiş toprak (seramik) cam, metal ve mermer eserlerin M.Ö. IV. YY'a tarihlenmesi gerektiği; altın süs eşyalarının ise M.Ö. 1. yy'a ait olduğu sanılmaktadır.
buluntuların listesi:
1 çift kadın başlı bilezik, 1 çift aslan başlı bilezik, 1 çift yılan şeklinde bilezik, 1 çift Nike (zafer tanrıçası) şeklinde küpe, 1 çift Eros şeklinde küpe, 1 adet saç tokası, 1 adet yüzük, 3 adet bileklik, 10 adet aplik (hippokampos denilen yarısı at yarısı balık şeklindeki yaratıklar üzerinde Iir çalan nereidler yani deniz perileri tasvir edilmiş), 13 adet düğme (11 adeti sedef kaklamı-Meduza kabartmalı, 2 adeti yakut kakmalı), 1 adet sarkaç, 1 adet taç (defne yaprakları ile şekillendirilmiştir), 4 adet aplik (dikdörtgen plaka şeklinde), 4 adet kolye, 1 adet saç bağı, 1 adet zil şeklinde parça, 2 adet boru boncuk dizili kolye.
Böylece Amisos Hazinesi toplam olarak 64 parça eserden oluşmuştur.
samsun arkeoloji müzesinde sergilenen ikibin yılık altın takılardır.
müze düzenlemelerini sanat tarihi dersimize giren arkeolog hocamız yapmış olduğundan bu altın eserlerle ilgili olarak bunları şimdiki lazer teknolojisiyle dahi yapmanın zor olduğunu dile getirmişti.
ahım şahım birşey değil canım, birkaç parça altın.
