uygur türkçesine çinceden çevrilmiş bu eser 8.-9. yüzyıllara aittir.o dönem türklerinin bağlı bulundukları budizmin temellerini öğreten, bu dinin kurucusu buda'nın hayatına ait menkıbelere yer veren kutsal bir kitaptır.
--spoiler--
Uygurca adı kısaca Altun Yaruk olarak bilinen eser, Çin'in Gansu bölgesinde, Su-cou şehri yakınındaki Wun-fi-gu (- Wun-şi-gu) adlı küçük bir köyün yakınlarında, Budistlere ait bir tapınakta bulunmuştur.
Eseri bulan, ünlü Rus Türkologu Sergey Malov'tur (SıÇağatay, Altun Yaruktan Iki Parça: 1-2; Ligeti, Bilinmeyeniç Asya: 275). Eser, ll. yüzyıl başlarında,Çincesinden Uygurca'ya, daha başka Uygurca eserlerin de -örneğin Hsüan-Tsang Biyografisi- çevirmeni olan Budist Uygur bilgini Şingko Seli (Şeli) Tutung tarafından çevrilmiştir (Çağatay 1945: 2 ve Kahar 1990)
--spoiler--
altun yaruk'ta yer alan bazı hikayelerden örneklemeler;
--spoiler-- Şehzade ile Aç Pars Hikayesi: Bu hikayede açlıktan ölmek üzere olan bir parsı kurtarmak isteyen fedakar şehzade anlatılır.
Parsın ölmemesi için şehzade kendisini ona yem eder. Hikayenin sonunda Buda, şehzadenin, kendisi olduğunu ifade eder. Bu hikaye çok canlı ve akıcı bir üsluba sahiptir. Şehzadenin ölümü üzerine söylenen şiirlerde tam bir ağıt havası vardır.
Çeştani Beğ Hikayesi: Çeştani beğ'in ülkesinde yaşayan insanlara hastalık ve belalar hetiren insanlarla mücadelesini anlatır. Şeytanların tasviri son derece canlıdır. Eseri Şilazin adlı bir tercüman Toharca'dan Türkçe'ye çevirmiştir.
Dantipali Beğ Hikayesi: Kendi emrindeki geyikleri kurtarmak için kendini feda eden bir geyiği anlatır. Geyiği öldüren Dantipali Beğ'i ise korkunç alevler yutar. Hikaye, çok canlı tasvirlere sahiptir.
--spoiler--
