güzel bir sorudur. almanya laik midir? almanya laik degildir, diyemeyiz, ama laiktir de diyemiyoruz, seklinde yanitlanabilir.
bir kere almanya eyaletler sistemiyle yönetilir, almanya konusu bayagi tartisilabilinir. cünkü almanya haddizatinda fransa, türkiye ya bilimum bir sürü devlet gibi "üniter" bir devlet degildir. yasalari her eyalet kendine göre yorumlar.
ancak somut olarak sunu söyleyebiliriz. alman anayasasi kelime olarak "din" olayina girmez. ancak "hristiyan degerlerine saygi gösterdigi" gibi ifadeler olmasi yüzünden almanya´nin laik olmadigini söyleyenler az degildir. mesela almanya´da noel zamani bazi eyaletlerdeki okullarda "dini ayin" yapilabilir. bazilarinda yapilamaz.
pekcok kanunun uygulamalari almanya´da bambaska degisiklikler gösterir. bunu "üniter" devlet yapisinda yasayan bir vatandas anlamayabilir. mesela escinseller, hamburg´ta, berlin´de-bunlar kendi baslarina eyalettirler, nrw´de, evlenebilirler, miras haklari vardir, ölen esin tazminatinin yasayana ödenmesi sartlari vardir, ama bu isi almanya´nin bayern, baden württemberg eyaletleri kabul etmemis, ve halen de uygulamamaktadirlar.
hessen de ve baden württemberg´te ehliyet almak cok kolaydir. ancak berlin hamburg gibi yerlerde bu is cok zor ve bürokratiktir.
hessen,nrw, rheinland pfalz gibi eyaletlerde lise türü okullarda okumak cok kebabtir. ancak ayni sey,baden württemberg, bayern, özellikle de schleswig´te gercek bir iskencedir, derslerin müfredatlari da agirdir, üstelik bambaskadirlar.(ancak yatay gecis seviye sinavlariyla mümkündür tabii, onda bir prob olmaz.)
almanya 16 eyaletten olusur. alman basbakani kesinlikle türkiye basbakani gibi degildir. almanya´da eyalet meclisleri de vardir, ana mecliste...
o bakimdan almanya üniter bir yapiya sahip bir ülke olmadigi icin, yasalar tepeden inme uygulanmaz. almanya da kücük yerlerdeki adamlarin yetkileri, mesela okul müdürleri, vize veren görevliler,trafik polisleri yetkileri cok büyüktür. buna karsin, cok yüksek mevkilerdeki adamlarin yetkileri de son derece kisitlanmistir.(hitler tecrübesinden dolayi)
2. dünya savaşı sonrası almanya diye bir ülke mi var ki laik vs olup olmadığı konuşulsun. abd nin avrupa daki üretim üssüdür kendileri. siyasi manada sıfırdır alamanya.
