salt bir dini algı yoktur, hatta dinin kendisi bile salt değildir. kültürler öyle yoktan var olmazlar, etkileşime girdiklerinde kaybolmazlar.
o yüzden eleştirilecek bir yanı yoktur. şimdi bir yerde belli bir yaşam var ve yeni bir dinle karşılaşıyor bu insanlar, gidip var olan her şeyi bir kenara atıp yeni dini baştan aşağı benimseyecek değildir.
tabi ki ona kültürünü katacak ve sentez oluşturacak, sıfırdan bir kültür diye bir şey mi var?
hatta ben mezheplerin kökeninde kültürel algıların olduğu görüşüne katılıyorum, sonuçta bir dini benimsesen bile onu kendi görüşünden algılar ve öyle yorumlarsın.
ayrıca dine sıfırdan bir kültür, hiç yoktan yeni bir görüş gibi bakmak saçmadır. her din bir önceki dinin yorumu şeklinde çıkıyor zaten.
islama bakarsanız yahudiliğin kötü bir kopyası olduğunu hatta pagan adetlerini bile farklı anlamda devam ettirdiklerini görebilirsiniz.
kabe olayı güzel bir örnektir putçuluk zamanında orası put doluydu ve bu gelenek öyle kolay kırılmadı islama katılarak hac adı altında yaşatıldı.
özellikle islamda anlam verilemeyecek olan bir başka şey de cinlere olan inancın çok önde olması bu da o zamanın yüksek inancından biri.
gerisi de isrâîliyyât üzerine zaten.
ayrıca hristiyanlığa bakınca eski ahit adı altında yahudilerin etkisi altında kaldıkları da görülür. hatta paganlarla kendi dinleri arasında geçişi neredeyse kendileri bile inkar etmeyecek düzeydeler.
