adını tamar isimli ermeni kızını anlatan efsaneden alan adada bulunan kilise. efsaneye göre tamar, her gece gölden yüzerek geçip adaya gelen sevgilisi kaybolmasın diye elinde kandille kıyıda bekler. tamar kralın kızıdır ve kızının bir gençle gizli gizli buluştuğunu öğrenen kral kızını hapsedip kayalıkların önüne adamlarını koyar ve kandili onlara yaktırır. genç van gölüne girip adaya doğru yüzerken ateşi söndürürler ve zavallı yolunu kaybedip sulara gömülürken ahhh tamar, ahhh tamar diye feryat eder. adanın ismi bu efsaneden gelmektedir ve akdamar değil ahtamardır. adanın ve kilisenin ismini türkçeleştirmek mevzusu bir yana, restorasyon adı altında tarihin yok edilmeye çalışıldığı, çıkan tarihi eserlerin dozerlerle van gölü'ne döküldüğü utanç belgelerinden biridir.
Gevaş ilçesi’nin sınırları dahilindeki Akdamar Adası'nda yer alıyor. Adanın güneydoğusuna kurulmuş olan kilise, Kutsal Haç adına Vaspurakan Kralı I. Gagik tarafından 915-921 yılları arasında Keşiş Manuel'e yaptırıldı. ilk yapıldığında saray kilisesi olan yapı, sonradan manastır kilisesine dönüştürüldü. 2007 yılında geçirmiş olduğu restorasyon sonucunda Anıt Müze olarak hizmete girdi. Plan bakımından merkezi kubbeli, dört yapraklı yonca biçimli haç planında olan kilisenin figürlü repertuarı oldukça zengin. incil ve Tevrat'tan alınmış çeşitli sahnelerin yanı sıra av sahneleri, çeşitli hayvanlar, güreşçiler ve saray yaşamı gibi çeşitli dünyevi sahneler görülüyor. Abbasi yoluyla Orta Asya Türk sanatı etkilerini de üzerinde barındırması önemini arttırıyor.
van gölü üzerinde kutsal haç adına vaspurakan kralı 1. gagik tarafından 915-921 yılları arasında keşiş manuel'e yaptırılan ve ermeni mimarisinin önemli eserleri arasında yer alan kilise. kilisenin 29 mart günü açılışı yapılacak ve müze olarak ziyaretçilere sunulacak.
adanın adı akdamar değil, ahtamar hatta tam ermenice düşünürsek akhtamar'dır. "akdamar" uydurulmuş bir kelimedir. çeşitli efsaneler varsa da adanın isminin "tamara" adından geldiği düşünülmektedir. türkiye sınırları içinde veya dışında ahtamar kilisesi adıyla bir kilise de yoktur, kilisenin adı surp haç (kutsal haç) kilisesidir. ancak malesef ki devlet ne yapıp edip kiliseyi müze yapmıştır. ne devlet ne de patriklik, cemaate sorma gereği duymadı bu güzel kilisenin müze yapılmasında. ayıp edilmiştir.
böyle yerler açılsın yılda bir kez de ayin yapılsın inançlara kısıtlama getirmeyelim tamam ama hep bizmi vereceğiz.hep bizdenmi gidecek birşeyler.
bizim sınırlarımız içindeki ayasofyayı ne zaman cami olarak kullanacağız.ne zaman o görkemli mabette namaz kılacağım?ya da cennetle müjdelenen fatih sultan mehmet'in ayasofya kıyamete kadar cami olarak kalmalıdır isteği üzerine biz daha ne kadar rahat uyuyacağız?
