maliye bakanı sn. nebati sözlükte başlık mı açmış diye düşüncelere daldık.
kümülatif fiyat değişimi-kümülatif etki, satın alma gücü, enflasyon etkisi vs teknik konulara girip başınızı ağrıtmadan benim gibi cahillerin anlayacağı basitlikte anlatalım.
akp 2002 de iktidara geldiğinde 10.000 liranız vardı.
2002 de 10.000 lira ile ne alabilirdiniz şu an 2023 de ne alabilirdiniz?
örn: amerika'da olsanız ve 2002 yılında 10.000 dolarınız olsa 2002-2023 arasında 10.000 dolarınız üretici tüketici enflasyonu, paranın (nakit paranın) kredi maliyet etkisi, enflasyon vb açıdan kümülatif fiyat değişimiyle 16.722 dolara eşdeğerde olurdu.
bardağın boş tarafından bakarsanız, benim gibi cahil amele 2002 de 10.000 dolarını yastık altına koysa parasının değer kaybı 6.722 dolar olurdu. amerika'da yaşasam benim 2002 yılında yastık altına koyduğum 10.000 dolarımı çıkarıp harcamaya-bir şeyler almaya kalksam satınalma gücü paramın değeri 2023 de 3278 dolar olurdu.
bahsettiği amerika, ya avrupa euro bölgesi olsaydı.
euro bölgesinde 2002 de 10.000 euro da 2023 de kümülatif fiyat değişimi 15.087 euro falan oluyor. euro bölgesinde bardağın boş tarafından bakarsanız (tüketici için) 10.000 euro parası olan kişi değer kaybı 5.087 euro civarında oluyor. amele hesabı 2002 de yastık altında 10.000 eurosu olan 2023 de bu parayı çıkarsa satınalma gücü açısından parasının değeri 5.000 euro.
türkiye'de durum nasıl sizce?
bırakın türk lirasının diğer para birimleri karşısında durumu, türk lirasının tarım ülkesinde kendi ürettiği domates biber soğan patates ekmek süt et peynir karşısında türk lirasının ne hale geldiğini düşünün.
avrupa amerika vb bölgelerde official data verilerine ulaşılabiliyor. orada rahatlıkla bu hesaplamaları yapabilirsiniz. elde ettiğiniz verilerle hesaplamalar yaparak oralarda dolar şu kadar olacak euro bu kadar olacak enflasyon bu kadar diyebiliyorsunuz ve kimse sizi bunu dediğiniz için vatan haini ilan ederek hakim karşısına çıkarmıyor.
türkiye'de ise bu verilere ulaşamıyor ve hesap uzmanı değilseniz ortalama bir veri elde edemiyorsunuz.
ulaşsanız da zaten veriler sağlıklı değil. bakınız tüik...
