ukala'ul-mecanin. ebu'l kasım en neysaburinin günümüzde deli diye bilinen birçok alimin, fikri dünyasını bizlere aktardığı eseridir. aslında yazıldığı yüzyıldan bu yana, bu gibi alimlere ''deli'' denilmesini sağlayan halkımızın değişmediğini gözler önüne serer. bu alim kişilerin, neden meczup gibi gezdiklerini, sırlarını paylaşmaktan neden korktuklarını ve deli olmayı yeğlediklerini anlatır.
"Beni benle deli ettin ve öldüm. Beni onunla deli ettin ve yaşadım. Sonra beni benden ve ondan uzaklaştırarak deli ettin ve kayboldum. Sonra beni delilik derecesinde durdurdun ve geçirdiğim üç hali sordun. Sana: kendimle deli olmam, yok olmaktır. Seninle deli olmam, hayatta kalmaktır. Deliliğin benden ve senden uzaklaşması, yorgunluk, bitkinliktir. Sen bütün hallerde bizden daha üstünsün."
(Arka Kapak)
kitapta delilik hakkında çok güzel sözler yer almakta:
-"sevdiğin kişiden dolayı deli oldun" dediler bana. onlara: "hayattan ancak deliler zevk alır" dedim.
-ne olur! sevgililere söyleyin; bize acısınlar. çünkü sevgi bizi delirtti.