panik ataş geçmişi olmayan agorafobinin temel özellikleri, agorafobinin eşlik ettiği panik bozukluğa benzer. Farkı, korku odağının aciz kalmak, istediğini yapamaz hale gelmek olması veya utanç veren panik benzeri semptomlar veya tam panik ataklar yerine limitli semptom atakları yaşamasıdır.
kısaca kaygı belirtileri oluştuğu zaman kaçmanın ya da yardım almanın mümkün olmadığı durumlardan korkma ve kaçınma olarak tanımlanan agorafobi kelime olarak baktığımız zaman yunanca, pazar yeri anlamına gelen agora sözcüğünden geliyor.
tanı kriterleri nelerdir?
kaygı belirtileri oluştuğu anda kaçmanın güç ya da utandırıcı olacağı durumlar karşısında yaşanan kaygı olarak tanımlanır. bireye bu tanıyı koyabilmemiz için belirtilerin en az 6 ay devam ediyor olması gerekir.
marketler, alışveriş marketleri pazar yerleri çoğunlukla korkulan alanlar olarak tanımlanır. kaçmanın zor olduğu, örneğin trenler, uçaklar, köprüler ya da uzun yol yolculukları da bazen korkulan durumlardır. agorafobisi olan bireyler çpğunlukla evden çıkamaz ya da bunu, büyük rahatsızlık duyarak yapar.
agorafobi dsm-4 tanılarında panik bozukluğun alt tipi olarak tanımlanıyordu. yeni dsm-5 tanılarında ayrı bir kategori olarak yer alıyor. bu değişiklikle birlikte ıcd ile paralel sınıflandırılmış oldu. daha önceki çalışmalarda hep panik bozukluğun alt alanı olarak araştırma yapıldığından epidemiyolojisi hakkında elle tutulur pek bilgi yok.
nasıl bir tedavi planı çizilir?
kaygı bozukluklarının tümünde maruz bırakma, yüzleştirme tedavilerin odak noktasıdır. agorafobinin tedavisinde bdt ile maruz bırakma uygulanır. özellikle korkulan durumlara sistematik maruz bırakmaya. bu tedaviye kişinin partneri de dahil edildiğinde daha etkili sonuç alındığı da kanıtlanmıştır. agorafobisi olmayan partner, eşin evden çıkma ile ilgili kaçınmasını engellemek amacıyla onun ıhtıyaçlarını karşılamayı bırakması için desteklenir. adım adım kendi başlarına maruz bırakma tedavisini uygulayabilecekleri bir el kitabı da kişinin terapisine ek yardımcı bir destek olabilir.
yardımsız kalınabileceği endişesi ile bir takım mekanlarda bulunmaktan korkma hastalığı. küçük yaşlarda yaşanan seperasyon anksiyetesiyle ilişkili olduğu ileri sürülür.
Agorafobi, kalabalık veya kapalı mekanlar gibi, kişinin ortamın kontrolünü elinde bulunduramadığı yerlerde paniklemesine verilen isimdir. alnız başına kalmaktan korkmak, yalnız sokağa çıkmaktan, kalabalık yerlere girmekten (sinema, tiyatro, tünel, köprü) ve asansör, otobüs, vapur, uçak gibi yerlerde bulunmaktan korkmak gibi durumlar da agorafobi başlığı altında incelenebilirler.
Genellikle agorafobinin sebebi bulunulan yerden çıkamama, tıkanıp kalma, hiç bir seçeneği olmama korkusudur. Yine bazı kaynaklarda agorafobinin sebebi, bu tip ortamlara çıkıldığı zaman panik atağı geçirerek insanlara rezil olma korkusu olarak gösterilmiştir.
Agorafobi, çoğunlukla kısıtlı bir bölgede veya durumda geçerlidir. Fakat bazı ağır vakalarda, kişiler agorafobi sebebiyle evlerinden bile çıkamamaktadırlar.
