Varlığın birliği. Ruhla madde ikiliğini kabul etmeyen görüş. Bazı kaynaklarda Jnana Yoga olarak da geçiyor. Bilgi ve bilgelik yoludur. En zor yoldur ve irade ve aklın muazzam kuvvetini ister. Jnana Yogi, Vedanta felsefesini öğrenerek zihnini, kendi niteliğini inceleyip araştırmak üzere kullanır. Tıpkı bir bardağın içindeki ve dışındaki alanları farklı algılamamız gibi, kendimizi de Tanrıdan ayrıymış gibi algılarız. Jnana Yoga, bu yolun takipçilerine, direkt olarak bardağın kırılması ve bilgisizlik örtüsünün kalkmasıyla, Tanrı ile bütünlüğün deneyimlenmesi için yol gösterir. Jnana Yoga uygulanmasından önce, diğer yoga türlerinin öğrettiği bilgilerin kesinlikle tamamlanmış olması gerekir. Bencillikten vazgeçme,Tanrı sevgisi, bedenin ve zihnin gücü, insanın kendisini bilmesi olmaksızın, bu yolda başarıya ulaşılamaz.
Ötelerin ötesidir, Brahman, yücelerin yücesi. Başlangıçta yalnız O vardı. Adlar değişik, kalıplar ayrı, cevher tek; Brahman. Ama Brahman dışında başka bir kainat da var, benliğimiz Atman. Vücut bir araba, sahibi : Atman, Akıl: Arabacı, Koşumlar: idrak, Duyumlar: at. idrak duyumlardan, akıl idrakten, Atman akıldan üstün. Atman için ne doğum var, ne ölüm. Hem uzak, hem yakın, hem herşeyin içinde, hem de herşeyin dışında. Bütün varlıklarda Onu, On da bütün varlıkları gören şüpheden azat olur. Dış Dünya, çöldeki serap gibi… Gözle görürsün ama, gerçekte yok. Susuzluğunu arttırır sadece, gidermez. Karanlıkta yılan sandığın, aydınlıkta bir ip. Korkun da, kaygın da bir vehim: Maya.
Dış dünya, iç dünya Bu ikilik bilgisizliğimizden doğan bir kuruntu. Varlık tek: Atman-Brahman.
Kral Janaka bir seferinde rüyasında bir dilenci olduğunu gördü. Uyanınca Gurusu Vasishtaya sordu: Ben rüyasında dilenci olduğunu gören bir kral mıyım, yoksa rüyasında kral olduğunu gören bir dilenci miyim? Guru yanıtladı: Hiç biri değilsin ve her ikisisin. Olduğunu zannettiğin şeysin ama değilsin. Öylesin, çünkü ona göre (ona uygun olarak) davranıyorsun, öyle değilsin çünkü o devam etmez. Sen sonsuza dek bir kral ya da bir dilenci olarak kalabilir misin? Her şey değişmek zorundadır. Sen ise değişmez olansın. Sen nesin Janaka dedi ki: Evet, ben ne kral ne de dilenci, ben tarafsız, sakin bir tanığım. Guru dedi ki: Bu senin son illüzyonun, bir gnani olduğun, yani sıradan insanlardan farklı ve üstün olduğun hayali. Yine sen kendini zihin ile özdeştiriyorsun, bu durumda uslu, akıllı, her bakımdan örnek bir zihin. En ufak bir fark gördüğün müddetçe sen gerçeğe yabancısın demektir. Sen zihin düzeyindesin. Ben kendimim gittiğinde, Ben her şeyim gelir. Ben her şeyim gittiğinde ise Ben im gelir. Benim bile gittiğinde, sadece Gerçek vardır ve gerçeğin içinde her bir Benim korunur ve yüceltilir. Ayrılıksız başkalık (çeşitlilik) zihinin ulaşabileceği nihai nokta, en son gerçektir. Onun ötesinde tüm faaliyetler biter, çünkü onun içinde bütün hedeflere ulaşılır, bütün amaçlar gerçekleştirilir.
sanskritçedir.
advaita "ikiliksiz" demektir ve monist bir sistemdir.
vedanta "vedaların sonu" anlamına gelir. Hindu dharshanalarından (felsefi okul) biridir. *
