iskoc ekonomi bilgini. ekonomi biliminin kurucusu sayilir. "uluslarin varsilligi ustune" isimli cok onemli bir eseri vardir. o'na gore ekonomik duzen kisisel cikara dayanmalidir. duzen bu iliski cercevesinde kendiliginden orataya cikacaktir. ekonomiye ve ticaret tam bir ozgurluk taninmalidir. " birakinin yapsinlar, birakiniz gecsinler" ilkesinin de sahibidir. liberalizmin babasi olarak kabul edilir.
Her arz kendi talebini yaratır demiştir ve yanılmıştır. Her arz kendi talebini yaratırsa son arz bedavaya gidebilir nitekim fiyatların gittikçe düşme eğilimine gireceğinden dolayı.
en son "türk-yunan ilişkileri" isimli dersin kitabında da görününce iyiden iyiye tırstığım uludağ üniversitesi iibf ders kitaplarının hemen hepsine adı geçen manyak.
gorunmez bir elin piyasada dengeleri sagliyacagi yani herseyin kendi kendine olusacagini ve dengeye oturacagini anlatmis filozof ekonomist. tabii o el ara sira olmayacak kisilere pandik attigi icin devletin mudehalesi kacinilmaz olur.
klasik iktisat düşünürlerinin başında gelen adam smith'in bilinen kuramlarından biri "la main invisible"(görünmez el). piyasalar devlet müdahalesine gerek olmadan kendi hallerine bırakıldığında daha çok verimin elde edileceğini ve iktisadi refaha ulaşılabileceğini savunur. Toplumu bir satranç tahtasına benzetir, bireylerin kendilerine ait sınırlı alanları vardır, bu sınırlarla beraber bireyler arasındaki çıkar çatışmaları önlenmiş olur.Tekel gibi toplumdaki kısıtlayıcı güçlere karşıdır. Serbest piyasa ekonomisini savunur herkesin bildiği gibi ünlü sözü:"laissez-faire laissez-passer"(bırakınız yapsınlar bırakınız geçsinler)'dir.
Adam smith için iş bölümü de çok önemlidir hatta bu iş bölümünü gelişmiş olmanın göstergesi olarak düşünür yalnız bu iş bölümü ülkeler arası değil sektörler arasıdır.iş bölümü üretimi hızlandıracağından üretim fazlası yani ekonomik artık dediğimiz olayın gerçekleşmesiyle artık ürünün ticaretinin de yapılabileceğini savunmuştur.
Adam smith için bir malın değeri ancak onun üretilmesi için sarfedilen emekle ölçülebilir.
"toplumu oluşturan bireylerin her biri kendi faydalarını maksimize edecek şekilde davrandıklarında toplumsal olarak da maksimum faydaya ulaşılır." diyerek halt etmiş iktisatçı.
kapitalizmin babasıdır. görünmez el kuramı ile bugünkü kapitalizmin tohumlarını ekmiştir. ama öngörüsünün böyle olmadığı bilinen bir gerçektir. nitekim marks'ı öven sözleri mevcuttur.
zannedilenin aksine bugunku vahsi kapitalizmi savunmamis olan, kapitalistlerin sadece islerine gelen goruslerini on plana cikardigi buyuk bilim adami. serbest piyasanin saglikli islemesi icin bazi kontrol mekanizmalarinin gerekliligini, bazi durumlarda piyasanin kendi kendini duzeltemeyecegi (buyuk buhran veya gunumuzdeki kriz gibi) durumlara dusurebilecegine inanmistir.
öncelikle 'laissez faire' denen haltı ne söylemiştir, ne de savunmuştur. kendisinin liberalizmin babası olduğu ise kısmen doğrudur. ayrıca yine sanıldığının aksine, zengin çocuğu falan değildir. bilakis zenginlere güven olmayacağını, alayının üç kağıtçı olduğunu falan ulusların zenginliği'nde, hani şu meşhur kitabı, belirtmiştir. o zaman ne yapmıyoruz; marx okuyup, adam smith eleştirisi yapmıyoruz!
zenginliğin kaynağının uluslararası ticaret olduğunu söyler bu yüzden de ticaretin serbestleştirilmesini savunur.uzun dönemde, devlet müdahalesine gerek kalmadan piyasının dengeye ulaşacağını,min. maliyet&max.kar oranını yakalanacağını,arz&talep dengesinin optimum noktaya ulaşacağını söyler,bir nevi devlete 'gölge etme başka ihsan istemem' demektedir. (bkz: invisible hand)
Adam Smith, onun otistik doğal düzen anlayışı ve izleyicileri, ekonomik özneleri benzer şekilde güdüleyen monist özçıkar dürtüsünün rekabetle nasıl sonuçlanacağını gösterirlerken, belki de bilmezden gelerek dışsal negatif etkilerin piyasa üzerindeki yaptırımının geçersiz olduğu varsayımına yaslanırlar. Sorun şudur; serbest piyasa mekanizmasının işleyişine bırakılmış bir kamu malı üretim fonksiyonu için, sınırlı üretim kaynaklarımızın ne kadarını harcayacağımız hakkında piyasalar bize ne söyler? iktisadi karar birimlerinin kamu malına ödeme yapmak için nasıl bir dürtüye sahip olduklarını bilebilir miyiz? Eğer rasyonel bir tavrı benimseyen toplumsal özneler, kamu mallarına ödeme yapmak istemezlerse, bu toplumsal özneleri bu tüketim alanının dışına itebilir, kamusal tüketimden mahrum bırakabilir miyiz? Pekâlâ, şu söylenebilir; faydacı özne için kamu malı ödemeleri rasyonalist değildir. Toplumsal bireyler serbest pazarda kamu malı satın almak için, satın alacakları miktarı başkalarının yararına olacak cinsten kavrayacak hiçbir davranışsal güdüye sahip değildirler.
Piyasaları analiz etmek için kullandığımız yasalar-arz yasası, talep yasası, tek fiyat yasası ve mikro arz ve talep yasası-belirli tüketici temayülleri doğrultusunda piyasalarda ortaya çıkabilecek değişimleri ve yönelimleri anlamamızı sağlar; ama bu yasalar fizik yasaları gibi yorumlanamazlar ve yaşanan gerçekliğe itaat etmeyebilirler. Pekâlâ, piyasalar bu yasaların bize söylediği doğrulara itaat etmeyebilir ve aynı şekilde iktisadi aktörler de bu yasaların normlarına itaatsizlik edebilir.
babası aşırı dinine bağlı olan kendisi dini ekonomi önünde bir engel olarak değerlendirerek ateizm savunucusu olan, rant-kar-ücret çelişkisi dışında ekonomiye mantıklı düşünceler kazandıran filozof, iktisatçı.
insanların doğal özgürlüğünü savunmuş, hukukun koruduğu serbest piyasa ekonbomisini savunmuştur. Mark Skausen'in yazdığına göre çok unutkan bir profösörmüş. bir de serbest piyasayı, dış ticareti savunurken ömrünün son yıllarını gümrük memuru olarak geçirmiş adamdır.
Ekonomide liberalliği savunan kapitalizmin fikir babası olan iktisatçı. Adam Smith'e göre piyasada dengeler bozulunca "görünmez el" diye tabir ettiği mekanizma devreye girerek tekrar dengeleri kurar.
Fikirlerini "Ulusların Zenginliği" (An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations) isimli eserinde açıklamıştır.
Adam Smith fiyatı Reel fiyat ve Nominal fiyat olarak ikiye ayırmıştır. Ona göre reel fiyat malın elde edilmesinde yapılan masraflardır; emeğe bağlıdır; uzun dönemde tüm mallarda reel fiyat geçerlidir yani emeğe bağlıdır. Nominal fiyat ise kısa dönem içerisinde arz ile talep dengesinin değişmesinden veya piyasa koşullarının değişmesinden kaynalanan fiyattır.
A.Smith parayı bir mübadele aracı olarak görmüştür. Üretim arttıkça mübadele edilecek daha fazla mal olacağından daha fazla paraya ihtiyaç duyulacaktır. Ona göre bir ülkenin fazla parasının olması servet artışı olduğunu göstermez; fazla para oluşu fiyatlar genel düzeyini arttırır.
iş ve semaye piyasası,görünmez el,bırakınız yapsınlar bırakınız geçsinler...ekonomi dersi alan öğrencilerin sınavlarının olmazsa olmazıdır.iktisat hocaları bu adama bayılır, yıllarca sorar dururlar.tekrar tekrar okuyup altını çizerek sövdürürler.keynes ve adam smith' in hayatını,kendi sülale geçmişimden daha iyi biliyorum artık.yaşasın liberalizm!!!*
