abdülhâmid'in düşüşü, bir tiranın veya despotun düşüşü değildi. bir halkın ve fikrin düşüşüydü... teokrasi, imparatorluk prestiji ve gelenekçilik yerine; ateizm, jakobenizm, materyalizm ve ruhsat geldi. bir saatte tüm istanbul değişti; halkın manevî desteği, ordunun ilham kaynağı islâm, bir anda öldü; halife, ulema ve kur'an hüküm ve ilham vermeye son verdi.
Kaynak: mark sykes, halifenin son mirası, türk imparatorluğunun kısa bir tarihi, 1915.
