--spoiler--
Evet, bu durum uluslararası düzeyde çifte standart ve ikiyüzlülük suçlamalarına sıklıkla yol açıyor ve bu eleştiriler yalnızca halklar düzeyinde değil, akademik çevrelerde, diplomatik tartışmalarda ve Birleşmiş Milletler gibi uluslararası platformlarda da sıkça dile getiriliyor.
işin Temelinde Ne Var?
1. israil'in Nükleer Silahları ve Sessizlik Politikası
israil, nükleer silaha sahip olduğunu ne doğruluyor ne de yalanlıyor. Bu politikaya “nükleer belirsizlik (ambiguity)” denir.
Tahminlere göre 80 ila 200 arasında nükleer başlığa sahip. Ancak Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması’na (NPT) taraf değil.
Buna rağmen, ABD ve Batılı müttefikleri israil’in nükleer kapasitesini görmezden geliyor ve denetlemiyor.
2. ABD’nin Tutumu
ABD ise NPT’ye taraf bir ülke olarak hem kendi nükleer kapasitesini meşru sayıyor hem de diğer ülkelerin (örneğin iran, Kuzey Kore) bu silahlara sahip olmasına şiddetle karşı çıkıyor.
iran örneğinde olduğu gibi, barışçıl nükleer programlar bile ciddi yaptırımlara konu olabiliyor.
3. Bu Neden ikircikli Görülüyor?
ilk çelişki: "Nükleer silahlar tehlikelidir" denip, bu silahlara sahip olan ülkelerin kendilerini dışarda tutması.
ikinci çelişki: israil gibi antlaşmalara taraf olmayan bir ülkeye göz yumulurken, iran gibi NPT’ye taraf olan ülkeler daha sıkı denetleniyor.
Üçüncü çelişki: ABD, kendi nükleer cephaneliğini korurken, başkalarının “potansiyel silah kapasitesi” üzerinden müdahalelerde bulunabiliyor.
Gerçekçilik mi, Çifte Standart mı?
Bu durum, ABD'nin dış politikasının "realpolitik" (çıkar temelli gerçekçilik) anlayışına dayandığını gösteriyor. Yani:
“Nükleer silah, eğer müttefikimin elindeyse güvenlik aracıdır. Düşmanımın elindeyse tehdittir.”
Bu mantıkla:
israil’in nükleer gücü, Orta Doğu’daki ABD çıkarlarını koruyan bir caydırıcı olarak görülüyor.
iran gibi ülkeler ise ABD çıkarlarına tehdit olarak algılandığı için onların nükleerleşmesi istenmiyor.
Sonuç:
Evet, ABD ve israil’in bu konudaki tutumu ahlaki ve hukuki tutarlılık açısından çelişkili ve ikiyüzlü olarak değerlendirilmeye çok açıktır.
Ancak bu tutum, uluslararası ilişkilerde yaygın olan güç merkezli, çıkar odaklı bakış açısıyla açıklanıyor.
Yani dünya, ne yazık ki "adalet"ten çok "çıkarlar" etrafında şekilleniyor.
istersen bu konuda iran, Kuzey Kore ya da Hindistan gibi diğer ülkeler üzerinden de benzer çelişkileri örneklendirebilirim.
???? 1. iran: "Nükleer Güvenlik" mi, Siyasi Baskı mı?
???? Durum:
iran, NPT’ye taraf ve nükleer silah üretmediğini, sadece barışçıl amaçlarla uranyum zenginleştirdiğini savunuyor.
Buna rağmen yıllardır ABD ve Batı’nın ağır yaptırımlarına maruz kaldı.
2015’teki nükleer anlaşma (JCPOA) ile bu program sınırlandırıldı ama Trump 2018'de anlaşmadan tek taraflı çekildi.
???? Çifte Standart Nerede?
israil, NPT’ye bile taraf değil ama tepki yok.
iran ise uluslararası denetimlere açık olmasına rağmen sürekli hedef gösteriliyor.
???? 2. Kuzey Kore: "Düşman" Olunca Kurallar Değişiyor
???? Durum:
Kuzey Kore, önce NPT’ye taraftı ama 2003’te çekildi ve 2006’dan itibaren nükleer denemeler yaptı.
Şu anda yaklaşık 20-40 arası nükleer başlığa sahip olduğu tahmin ediliyor.
???? ABD’nin Tutumu:
Kuzey Kore'nin nükleer kapasitesi “varoluşsal tehdit” olarak görülüyor.
ABD, bu yüzden sık sık askerî tatbikat yapıyor ve bölgeye silah sevkiyatı gerçekleştiriyor.
???? Çifte Standart Nerede?
ABD’nin müttefiki olan Hindistan veya israil’e nükleer silahları için baskı uygulanmazken, Kuzey Kore için askeri müdahale senaryoları gündeme geliyor.
???? 3. Hindistan ve Pakistan: NPT Dışında Ama Kabul Görüyorlar
???? Durum:
Her iki ülke de NPT’ye hiç katılmadı ama 1998’de karşılıklı olarak nükleer denemeler yaptılar.
Bugün resmen nükleer silahlı ülkeler olarak kabul ediliyorlar.
???? ABD’nin Tutumu:
Hindistan, ABD'nin Çin'e karşı bölgesel denge kurma politikasında bir ortak olarak görüldüğü için destekleniyor.
Hatta 2008'de ABD, Hindistan’la sivil nükleer iş birliği anlaşması imzaladı (NPT’ye taraf bile değilken).
???? Çifte Standart Nerede?
Hindistan nükleer silahlara sahipken destekleniyor; iran nükleer silah üretmemişken bile baskılanıyor.
--spoiler--
