temsilciler meclisi tarafından kabul edilen ermeni soykırımının tanınmasına ilişkin 252 sayılı tasarıdır. metnin önemli bölümleri aşağıdaki şekildedir.
TEMSiLCiLER MECLiSi 252 NO.LU KARAR TASARISI
BULGULAR
BÖLÜM 2
Temsilciler Meclisi şu bulgulara ulaşmıştır:
(1) Ermeni Soykırımı, Osmanlı imparatorluğu tarafından tasarlanmış ve 1915'ten 1923'e
kadar uygulanmıştır. Yaklaşık 2 milyon Ermeni'den 1.5 milyon erkek, kadın ve çocuk
öldürülmüş, hayatta kalan 500 bin kişi evlerinden sürülmüş ve bu durum, Ermenilerin tarihi
vatanlarındaki 2 bin 500 yıllık varlıklarının ortadan kalkmasıyla sonuçlanmıştır.
(2) 24 Mayıs 1915 tarihinde, ittifak Güçleri, ingiltere, Fransa ve Rusya ilk defa bir başka
devleti insanlık suçu işlemekle itham eden ortak bir açıklama yayımlamıştır.
(3) Bu ortak açıklamada, ittifak Güçleri, bu suçlar dolayısıyla Osmanlı Hükümetinin bütün
üyelerini ve bu katliamları gerçekleştiren memurlarını şahsen sorumlu tutacağını kamuoyu
önünde bildirmektedir; denilmiştir.
(4) Birinci Dünya Savaşı sonrasında kurulan Türk Hükümeti, Ermeni Soykırımının
düzenlenmesine ve yürütülmesine; karışan ve Ermenilerin katliamında ve yok edilmesinde
rol oynayan üst düzey liderleri suçlamıştır.
(5) Jön Türk Rejiminin yetkilileri, bir dizi savaş mahkemesinde yargılanmış ve Ermeni
halkına karşı katliam düzenlemek ve yürütmek suçlamalarından hüküm giymiştir.
(6) Ermeni Soykırımının baş düzenleyicileri Savaş Bakanı Enver, içişleri Bakanı Talat ve
Denizcilik Bakanı Cemal, suçlarından dolayı idam cezasına mahkûm edilmiş ancak bu
kararlar infaz edilmemiştir.
(7) Ermeni Soykırımı ve ülke içindeki bu hukuki noksanlıklar, Avusturya, Fransa, Almanya,
Büyük Britanya, Rusya, Birleşik Devletler, Vatikan ve daha birçok ülkenin ulusal arşivlerinde
kuşkuya yer bırakmayacak kanıtlarla belgelenmiş ve bu geniş kanıt birikimindeki olguların,
olayların ve sonuçların birbirinin aynısı olduğu görülmüştür.
(8) ABD Ulusal Arşivi ve Kayıtlar Dairesi, özellikle Dışişleri Bakanlığının 59'uncu Kayıt
Grubundaki kamuya ve ilgili kurumların kullanımına açık olan 867.00 ve 867.40 sayılı
dosyalarında Ermeni Soykırımı üzerinde kapsamlı ve detaylı belgeler bulundurmaktadır.
(9) 1913'ten 1916'ya kadar ABD'nin Osmanlı imparatorluğu büyükelçiliği görevini yürütmüş
olan Sayın Henry Morgenthau, aralarında Osmanlı imparatorluğunun müttefiklerinin de
olduğu birçok ülkenin yetkilisiyle birlikte Ermeni Soykırımına karşı protestolar organize
etmiş ve bunlara öncülük yapmıştır.
(10) Büyükelçi Morgenthau, ABD Dışişleri Bakanlığına Osmanlı imparatorluğu hükümetinin
politikasını bir ırkı yok etme kampanyası olarak tanımlamış ve kendisine 16 Temmuz 1915
tarihinde ABD Dışişleri Bakanı Robert Lansing tarafından, Ermeni soykırımının
durdurulmasına yönelik adımlarınız Bakanlığımızca onaylanmıştır talimatı verilmiştir.
(11) Senatonun 12 Şubat 1916 tarihinde aldığı kararda, ABD Başkanı'ndan bu ülkenin
vatandaşlarının şu anda açlık, hastalık ve tarifi mümkün olmayan acılar içinde bulunan
Ermenilerin durumlarının iyileştirilmesi için toplanan bağışlara katkıda bulunabilecekleri bir
günün belirlemesi saygıyla talep edilmektedir denilmiştir.
(12) Başkan Woodrow Wilson bu fikri benimseyerek, Amerikan halkının evlatlığı olan 132
bin yetimin de aralarında bulunduğu Ermeni Soykırımından kurtulanlara 1915-1930 yılları
arasında 116 milyon dolar yardım yapan ve bir kongre kararıyla kurulmuş olan Yakın Doğu
Yardım Komitesinin oluşumunu desteklemiştir.
(13) Senatonun 11 Mayıs 1920 tarihli 359 numaralı kararı, Senato Dış ilişkiler Komitesinin
alt komitesindeki oturumlarda verilen ifadeler, Ermeni halkının karşılaştığı bildirilen katliam
ve diğer vahşetlerin gerçek olduğunu ortaya koymuştur.
(14) Bu karar, General James Harbord önderliğindeki Amerika'nın Ermenistan Askeri
Misyonu'nun 13 Nisan 1920'de Senato'ya sunduğu ve "kesme, şiddet, işkence ve ölüm
olaylarının 100 güzel Ermeni vadisi üzerindeki etkisi sürüyor ve bu bölgeye gidenlerin çok azı
tüm zamanların bu en büyük suçuna dair kanıtlardan kaçabiliyor" ifadelerine yer verilen
raporun ardından alınmıştır.
(15) ABD Yahudi Soykırımını Anma Müzesinde sergilendiği gibi, 1939 yılında hiçbir
kışkırtma olmadan ordularına Polonya'ya saldırı emri veren Adolf Hitler, buna karşı
çıkanlara, "Tüm yaşananlara rağmen bugün kim Ermenilerin yok edilmesinden bahsediyor
ki?" demiş ve Yahudi Soykırımı için gerekli ortamı oluşturmuştur.
(16) 1944 yılında soykırım terimini ortaya atan ve Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın
Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi'nin ilk savunucularından olan Raphael Lemkin,
Ermenistan'da yaşanan olayları, 20'nci yüzyılda gerçekleşen soykırımlar için kesin bir örnek
olarak göstermiştir.
(17) Gerek Lemkin'in çağrısıyla 11 Aralık 1946'da kabul edilen ilk Birleşmiş Milletler
soykırım kararı olan Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 96(1) numaralı kararı gerekse de
Birleşmiş Milletler Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi, Ermeni
Soykırımını Birleşmiş Milletler'in mevcut standartlarını düzenleyerek önlemek ve
cezalandırmak istediği suç türü olarak tanımıştır.
(18) Birleşmiş Milletler Savaş Suçları Komisyonu 1948'de Ermeni Soykırımı'nı tam
olarak yeni kullanılmaya başlanan insanlığa karşı işlenmiş suç teriminin kapsamına
alınması istenen eylemlerden birisi olarak tanımlamış ve Nürnberg Mahkemeleri için emsal
teşkil edebileceğini belirtmiştir.
(19) Komisyon, Sevr Barış Antlaşması'nın 230'uncu maddesindeki hükümler, açık ve 1915
yılında ittifak Güçleri'nin yaptığı açıklamaya uyumlu bir şekilde Türk topraklarında etnik
kökeni Ermeni ya da Rum olsa bile Türk vatandaşlarına yönelik saldırıları kapsamayı
amaçlamaktadır. Bu madde, Nürnberg ve Tokyo Antlaşmaları'nın 6c ve 5c maddelerine emsal
olmakta ve bu antlaşmalarda ortaya konulan şartlar dahilinde insanlığa karşı işlenen suçlar kategorisine bir örnek teşkil etmektedir demiştir.
(20) Temsilciler Meclisi'nin 8 Nisan 1975 tarihinde kabul edilen 148 sayılı ortak kararı
şöyledir: 24 Nisan 1975, insanın Acımasızlığını insana Hatırlatma Günü olarak kabul
edilmiş ve ABD Başkanı'na Amerikan halkını, bu günü başta Ermeni soyundan gelenler
olmak üzere bütün soykırım kurbanlarını anma günü olduğunu hatırlamaya çağıran bir
açıklama yapması yetkisi verilmiş ve talep edilmiştir.
(21) Başkan Ronald Reagan, 22 Nisan 1981'de gerçekleştirdiği 4838 sayılı açıklamasında,
Yahudi Soykırımından alınan dersler, öncesinde yaşanan Ermeni soykırımı ve sonrasında
yaşanan Kamboçyalı soykırımı ve diğer başka birçok kişinin başına gelen benzer olaylar gibi
hiçbir zaman unutulmamalıdır ifadelerini kullanmıştır.
(22) Temsilciler Meclisi'nin 10 Eylül 1984'te aldığı 247 sayılı karar şöyledir: 24 Nisan
1985, insanın Acımasızlığını insana Hatırlatma Günü olarak kabul edilmiş ve ABD
Başkanı'na Amerikan halkını, bu günü 1.5 milyon Ermeni başta olmak üzere bütün soykırım
kurbanlarını anma günü olduğunu hatırlamaya çağıran bir açıklama yapması yetkisi verilmiş
ve talep edilmiştir.
(23) Birleşmiş Milletler Ayrımcılığın Önlenmesi ve Azınlıkların Korunması Alt
Komisyonu'nun 1985 yılında yaptığı kapsamlı çalışma ve müzakerelerin ardından "Soykırım
Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sorunu Çalışması" başlıklı raporu 1'e karşı 14 oyla
kabul etmiştir. Bu raporda, "Nazilerin yaptığı sapkınlık, ne yazık ki 20'nci yüzyılın tek
soykırım davası olmamıştır. Örnekler arasında 1915-1916 yıllarında Osmanlıların
Ermenilere yaptığı kıyım da gösterilebilir" denilmektedir.
(24) Bu raporda ayrıca, "Ermeni nüfusunun yarısından fazlasına tekabül etmesi muhtemel en
az 1 milyon Ermeni'nin öldürüldüğü ya da ölüme yürütüldüğü yönünde bağımsız otoritelerin
ve görgü tanıklarının güvenilir tahminleri bulunmaktadır. Bu [durum], Amerikan, Alman ve
ingiliz arşivlerinde yer alan belgelerle ve aralarında Osmanlı'nın müttefiki Almanların da
bulunduğu ülkelere ait o dönemde görev yapan diplomatların raporlarıyla da
desteklenmektedir" ifadesi yer almaktadır.
(25) Bağımsız bir federal kurum olan ABD Yahudi Soykırımını Anma Konseyi, 30 Nisan
1981'de oybirliğiyle, ABD Yahudi Soykırımını Anma Müzesi'nde Ermeni soykırımına yer
vermeyi kararlaştırmıştır ve o günden beridir de bu kararını uygulamaktadır.
(26) ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından 1982 yılında yapılan Ermeni Soykırımı'yla ilgili
eldeki bilgilerin muğlak olduğuna ilişkin hatalı değerlendirmeyi (daha sonra geri çekilmiştir)
ele alan Washington DC Temyiz Mahkemesi, ABD'nin ilgili politika belgelerini inceledikten
sonra 1993 yılında Ermeni Soykırımı'yla ilgili ABD kayıtlarının muğlak olduğu konusundaki
değerlendirmenin "ABD'nin uzun süredir var olan politikasıyla çelişkili olduğu ve nihayetinde
de geri çekildiği"ne karar vermiştir.
(27) 5 Haziran 1996'da Temsilciler Meclisi, 1997 tarihli, 3540 sayılı Dış Operasyonlar,
ihracat Finansmanı ve ilgili Program Ödenekleri Kanununda yapılan değişiklikle, Türk
Hükümeti'nin Ermeni soykırımını tanıyana ve kurbanlarının anısını yüceltene kadar
Türkiye'ye yapılan yardımların 3 milyon dolar (Türkiye'nin ABD'de lobicilik faaliyetleri için
harcadığı tahmini miktar) azaltılmasına karar vermiştir.
(28) Başkan William Jefferson Clinton 24 Nisan 1998'de, "Bu yıl da tıpkı önceki yıllarda
olduğu gibi Amerikan Ermenilerinin 1915 ile 1923 yılları arasındaki tehcir ve kıyımlar
neticesinde yaşanmış olan yüzyılın en acı verici dönemlerinden birini anmalarına eşlik
ediyoruz " demişti.
(29) Başkan George W. Bush, 24 Nisan 2004'te şu açıklamayı yapmıştır: "Bugün, 20'nci
yüzyılın en korkunç trajedilerinden biri olan Osmanlı imparatorluğu'nun son günlerinde 1.5
milyon Ermeni'nin zorla tehcir edilerek ve öldürülerek yok edilmesini anıyoruz."
(30) Ermeni Soykırımı'nın uluslararası alanda tanınmış ve kabul edilmiş olmasına karşın hem
yerel hem de uluslararası yetkililerin, Ermeni Soykırımı sorumlularını cezalandıramamış
olması, benzer soykırımların yaşanmasının ve ileride de yaşanabilecek olmasının bir
sebebidir. Bu karar, ileride meydana gelebilecek soykırımların engellenmesine yardımcı
olacaktır.
POLiTiKA AÇIKLAMASI
BÖLÜM 3
ABD Temsilciler Meclisi;
(1) Başkan'a; Ermeni Soykırımı'yla ilgili ABD'deki kayıtlarda belgelenen insan hakları, etnik
temizlik ve soykırımla bağlantılı meselelerle ilgili uygun yaklaşım ve hassasiyet ile adil bir
karara varılmamış olmasının yarattığı sonuçları yansıtan bir ABD dış politikası oluşturması
çağrısı yapmaktadır;
(2) Başkan'a; her yıl 24 Nisan ya da buna yakın bir tarihte verilen Başkan'ın Ermeni
Soykırımı'nı anma mesajında 1.5 milyon Ermeni'nin sistemli ve kasten yok edilmesini
"soykırım" olarak tanıması ve ABD'nin Ermeni Soykırımı'na karşı yaptığı müdahalenin
onurlu tarihini hatırlatması çağrısı yapmaktadır.
bu arada belirtilmesi gerekir ki, söz konusu tasarı öncesi temsilciler meclisinde kabul edilen tasarıların çoğu da "soykırım" kelimesini içermeksizin ermeni katliamını kabul etmiştir.
