emeviler 661 de; ali'nin öldürülmesiyle, 4 halife devrinden sonra başkent şam olmak üzere kurulmuş ve 750 yılında abbasiler tarafından yıkılmıştır. abbasiler bütün emevi saltanat mensuplarını öldürmüştür. kıyımdan kaçabilen bazı aileler ispanya'da endülüs emevi devletini kurmuştur. abbasiler 750 yılında, başkent bağdat olmak üzere kurulmuştur. hulagu'nun yönetimindeki ilhanlılar 1258'de bağdat'ı yakıp yıkmış, halife mutasım'ı ve yakaladıkları hanedan üyelerini öldürmüştür.
"abbasiler, emevilere oranla daha tutucu müslümanlardı. hristiyanlara karşı tutumları daha sınırlıydı. abbasiler her nekadar yine eski bir kültüre dayanmaktaysa da, bu kültür helenist değil iran kültürüydü. bağdat, sasani krallığının antik yurdundaydı. şimdi hükümet ve idarede en yüksek makamlara çıkanlar iranlılardı. iran sanat tarzı, iran yaşayışı benimsenmişti. emeviler döneminde olduğu gibi hristiyan memurlar çalıştırılmaktaydılar; fakat bu hristiyanlar genellikle nasturilerdi, bakışları batıya değil, doğuya dönüktü. nasturiler eski grekçeden felsefe ya da tekniğe ait eserleri tercüme ile görevlendirilirken, yabancı ülkelerden, hatta istanbul dan matematikçiler ve diğer bilginler bağdat medreselerinde ders vermek üzere davet edildiler. fakat bütün bu ilgi aslında yüzeyde kaldı. abbasi medeniyeti, esas anlamda grek düşünce dünyasından etkilenmedi. daha çok kendisine mezopotamya ve iran krallıklarından geçmiş olan gelenekleri izledi. sadece emevilerin sığındıkları ispanya'da helenistik hayat, müslüman dünyasındaki varlığını devam ettirebildi.
emevi halifeleri, alışılmışın üstünde kabiliyetli ve açık fikirli kimselerdi. hilafet sarayının şam'da oluşu idarenin iyi olmasını, canlı bir ticaret hayatının doğmasını sağladı. emeviler burada buldukları kültürüde ilerlettiler. bu bizans adı ile birleştirdiğimiz, zevk ve fikir hareketleri ile süslenmiş helen-hristiyan kültürüydü. grekçe konuşan hristiyanlar, memuriyetlerde kullanıldılar. uzunca bir süre, devletin maliye ve hazine defterleri grek dilinde tutuldu. hristiyan sanatkar ve ustalar halifeler için çalıştılar.
emevi hakimiyeti, en yüksek fakat en son devresine ulaşmış olan yakın doğu helenistik kültürünün gelişmesinde, hiçbir şekilde boşluk oluşturmamıştır."
haçlı seferleri-steven runciman.
