3. ss panzer tümeni "totenkopf", waffen ss'e bağlı 38 tümenden biri.
16 ekim - 1 kasım 1939 tarihleri arasında ss-heimwehr danzig ve nazi toplama kamplarının gardiyanlardan oluşan ss-verfügungstruppe (ss-vt)'de görev yapmakta olan personellerin bir araya getirilmesiyle kuruldu.
fransa'nın işgalinin ilk aşamalarında yedek birlik olarak cephe gerisinde bekletilmekteydi. daha sonra belçika içinden fransa'ya doğru yapılacak ilerlemeye katıldılar. 20 mayıs 1940'ta aras civarında bef (british expeditionary force / "britanya seferi gücü") tarfından yenilgiye uğratıldı. ağır kayıplara rağmen ilerlemelerini başarıyla tamamladılar. tümen fransa seferi'nde toplam 300 subayı kaybetti.
bu tümen asıl gücünü sovyetler birliğine karşı kanıtladı. bu sırada tümen de mekanize piyade tümeni seviyesine çıkarılmıştı. barbarossa harekâtı'nda heeresgruppe nord'da görev aldı ve 1942 mart ayında olacak sovyet karşı saldırısına kadar leningrad çevresinde görev yaptı.
1944 ekim ayına kadar da aynı mevziide sovyetlere karşı savaşmaya devam etti. ayrıca tümen 1943 yılında artık tam bir panzer tümeni haline getirilmişti. 1944 ekim'de yeniden güç toplaması ve organize olması için fransa'ya gönderildi. daha sonra yeniden doğu cephesine yollandı. kursk muharebesi, harkov ve çevrelerindeki muharebelere katıldılar.
aralık 1944'te de macaristan'a, budapeşte'yi yeniden almak için görevlendirilen 2. ss panzer kolordusu'na katılması için gönderildi. fakat budapeşte'deki stratejik bir anlamı olmayan bu harekât, insan gücü inanılmaz sayılarda olan kızıl ordu'ya karşı kaybetti. son olarak avusturya'da kısa süreliğine görev aldı ve burada abd ordusuna teslim oldu ancak abd ordusu tümeni sovyetlere bıraktı. personel sayısı 21.186'dan teslim olduğu tarih olan mayıs 1945'de 15.400'e düşmüştü. geriye kalan bu askerlerden sadece bir kaçı evine dönebildi.
