birçok devletin artıklarını toparlamak için sağa sola asker gönderen bir ülke olarak her daim bizi, bizleri anlatan şiirdir. nitekim, usta, tarihin tekerrür edeceğini, ta 40 yıl öncesinden görmüştür bir bakıma.
nazım hikmet'in kore savaşı sırasında, dönemin ABD Savunma Bakanı John Foster Dulles'ın müttefik güçler en ucuz askeri Türkiye'den temin ediyor, Bir askerin maliyeti 23 Cent'e denk geliyor açıklamsının ardından kaleme adlığı şiirdir.
Mister Dalles
sizden saklamak olmaz,
hayat pahalı biraz bizim memlekette.
Mesela iki yüz gram et alabilirsiniz,
koyun eti,
Ankara'da 23 sente,
yahut bir kilodan biraz fazla mercimek,
elli santim kefen bezi yahut,
yahut da bir aylığına
yirmi yaşlarında bir tane insan
erkek,
ağzı burnu, eli ayağı yerinde,
üniforması, otomatiği üzerinde,
yani öldürmeye, öldürülmeye hazır;
belki tavşan gibi korkak,
belki toprak gibi akıllı,
belki gençlik gibi cesur,
belki su gibi kurnaz,
(her kaba uymak meselesi)
belki ömründe ilk defa denizi görecek,
belki ava meraklı, belki sevdalıdır.
Yahut da aynı hesapla Mister Dalles
(tanesi 23 sentten yani)
satarlar size bu askerlerin otuzbeşini birden
istanbul'da bir tek odanın aylık kirasına,
seksen beş onda altısını yahut,
bir çift ıskarpin parasına.
Yalnız bir mesele var Mister Dalles
herhalde bunu sizden gizlediler.
Size yirmi üç sente sattıkları asker,
mevcuttu üniformanızı giymeden önce de,
mevcuttu otomatiksiz filan,
mevcuttu sadece insan olarak,
mevcuttu,
tuhafınıza gidecek,
mevcuttu
hem de çoktan mı çoktan
daha sizin devletin adı bile konmadan.
Mevcuttu, işiyle gücüyle uğraşıyordu,
mesela Mister Dalles
yeller eserken yerinde sizin New York'un,
kurşun kubbeler kurdu o,
gökkubbe gibi yüksek,
haşmetli, derin.
Elinde Bursa bahçeleri gibi nakışlandı ipek.
Halı dokur gibi yonttu mermeri
ve nehirlerin bir kıyısından öbür kıyısına
ebem kuşağı gibi attı kırk gözlü köprüleri.
Dahası var Dalles
sizin dilde anlamı pek de belli değilken henüz
zulüm gibi,
hürriyet gibi,
kardeşlik gibi sözlerin,
dövüştü zulme karşı o,
ve istiklal ve hürriyet uğruna
ve milletleri kardeş sofrasına davet ederek
ve yarin yanağından gayri her yerde,
her şeyde,
hep beraber
diyebilmek için,
yürüdü peşince Bedrettin'in…
O, tornacı Hasan, köylü Memet, öğretmen Ali'dir,
Kaya gibi yumruğunun son ustalığı,
922 yılı 9 Eylülü'dür.
Dedim ya, Mister Dalles,
Herhalde bütün bunları sizden gizlediler.
Ucuzdur vardır illeti,
Hani şaşmayın,
yarın çok pahalıya mal olursa size
bu 23 sentlik asker,
yani benim fakir, cesur, çalışkan milletim,
öncelikle bir açıklama yapmak gerek. nazım hikmet aslen askerdir. fakat hastalıkları nedeniyle askerlikten çıkarılmıştır. denizci olarak çıkamamış ve başka işlerle uğraşmaya başlamıştır. yıllarca hapishanelerde çürütüldükten sonra yaşını başını aldıktan sonra aniden askere çağrılmıştır. nedeni tartışmalı olan bu çağrılmadan sonra ülkeyi terk etmek zorunda bırakılmıştır "ya sev ya terk et" mantığının öncüleri tarafından. ne yazıktır ülkesini sevdiğini iddia edenler özgürlüğe koşmaya çalışan- orası tartışılır aslında fakat kore savaşının haksız bir savaş olduğu gerçi değişmez- o bir halka hiç alakası yokken, emperyalizmin yardakçılığı için koreye gönderilmiştir türk askeri. vatan haini(!) şair de, kendi halkını küçüsemeyen amerikan generallerine karşı bu şiiri yazmıştır.
türk denmeyen, vatan haini kabul edilen Nazım'ın, Türkleğe sürekli vurgu yaparak askerine değil bizzat Türk askerine köpek muamelesi yapan Amerikalılara laf soktuğu şiiridir. Şimdi bu şiirden "türk askerine" laf sokuldu diye bir anlam çıkaranlar, bundan bir süre önce askerlerimizin kafasına geçirilen çuvalı afiyetle bir yerlerine sokabilirler.
amerika'nın komünizmle olan mücadelesi çerçevesinde kuzey kore'ye açtığı savaşa rusya/komünizm korkusu ve nato'ya girmek aşkıyla asker gönderen türkiye cumhuriyetinin "fakir, cesur ve çalışkan" askeriyle ilgili olarak abd dışişleri bakanı foster dulles'in yaptığı "çok masrafsız, günlük masrafı 23 centi aşmıyor" açıklamasına nazım hikmet'in tepki olarak yazdığı şiirin adıdır.
Nazım Hikmet'in 1953 yılında, kore savaşı* sırasında, ABD Dışişleri Bakanı Mister Dulles'ın ''NATO'nun en ucuz askeri Türk askeridir. Bir Türk askeri 23 Cent'e maloluyor'' sözleri üzerine yazdığı şiirdir.
suriye için savaş çığırtkanlığı yapanlara duyurulur:
--spoiler--
''Hani şaşmayın,
Yarın çok pahalıya mal olursa size
Bu 23 sentlik asker,
Yani benim fakir, cesur, çalışkan milletim,
Her millet gibi büyük türk milleti.''
türk askerini amerika' ya peşkeş çekmek bunların bünyelerinde genetik bir şey olsa gerek. olayın gerçeği bu olsa da, asıl insanı inciten bu askerleri pazarlaryan adamların demokrasi aşıkları gibi görünmesi. onlarca mehmetçiğin ölümünden sorumlu, onun bunun karısına sarkan bir adamın bugünlerde kahraman ilan edilmesi.
Hala değişmedi bu memlekette garibanın değeri. O gün 23 centti bugün de aynı. Ucuz memleketiz. Düşüncelerimiz ucuz, tavrımız ucuz, şeklimiz şemalimiz ucuz.
