ilk ön seçimi 1 şubat itibariyle iowa'da yapılmış ve kendisi de bu yılın kasım ayında gerçekleşecek seçim. hem iowa'daki sonuçlara hem de adaylara genel çerçeveden bir bakmak gerekirse;
ilk başta demokratlardan başlayalım, demokratlarda üç aday var ancak bir tanesinin muhtemelen esamesi dahi okunmayacak.
bernie sanders: bu zat şayet seçilirse dünya muhtemelen en kötü dönemini yaşayacaktır. anketlere göre oylarının neredeyse tamamını zaten sosyal medya ve popülizm sevdalısı gençlerden almış, amerika'da olabilecek en sosyalist yaklaşımlardan birine sahip bu abimiz. iowa'da zannedersem 6 delege geride oldu ancak oy farkı yok denecek kadar azdı, delegeler kura ile hillary'de kaldı. kendisi demokratların yükselişte olan ve aynı zamanda ikinci en favori adayı.
hillary clinton: demokratların en sağlam adayı olarak gösterilse de son seçimde sanders'a karşı aldığı sonuç kendisini sarsabilir. bunun yanında kendisinin oluşturduğu politikalar genel olarak geçmişin devamı ve cumhuriyetçilerin seçilmesini önlemek adına. kendisi dünya için sanders kadar zararlı olmayacak olsa bile ortadoğu ve dünyanın kalanında yükselen doğu bloğunu durdurması açısından doğru bir aday olacak gibi görünmemekte. ancak şu anda başkan olma ihtimali en yüksek üç dört kişiden biri.
demokratların bu sefer seçilmesi şahsi kanaatimce uzak bir ihtimal, hem devletin liberalizmden yavaş yavaş orta yola kayması, doğu bloğunun yükselişine karşı obama'nın hamlesiz kalması ve çeşitli iç ve dış sıkıntılara cumhuriyetçilerin getirdikleri çözümlerin daha somut olması yüzünden benim seçimdeki favorilerim cumhuriyetçiler. onlara bakmak gerekirse.
donald j trump: kendisi bence seçimde herkesten bir adım öndedir. hem herkes tarafından tanınan bir kişi olması, hem kalabalık karşısında nasıl konuşacağına ziyadesiyle hakim olması ve verdiği demeçlerde sürekli manşet olabilecek tarzda demeçler verip medyanın tepesinden inmemesi kendisi için büyük bir avantaj. ayrıca liberal ekonominin içinden gelen bir insan olarak, amerikan liberal kanadının önemli bir temsilcisi. göçmen problemine, terör sorununa karşı somut ve sert çözüm önerileri var ve bunlar hem güneyli aşırı milliyetçi kesimden, hem de para kazanma yolunda ilerlemek isteyen kesimden kabul görecek gibi duruyor. anket sonuçlarını da değerlendirirsek zaten cumhuriyetçilerden hemen her eyalette birinci sırada götürüyor. kendisini cruz veya rubio zorlayabilir ancak cumhuriyetçi parti adayı olursa hillary clinton kendisini zorlar ama bernie dedeyi çıtır çıtır yer.
ted cruz: texas senatörü kendisi ve ayrıca muhafazakarlar içinde öne çıkabilecek bir isim, ancak muhafazakar oyları yanılmıyorsam eski bir papaz olan ben carson bölüyor, kendisinin medya desteği de inanılmaz fazla değil ancak bütün bu dezavantajlara rağmen iowa'da birinci sırada geldi ve trump'tan bir delege önde. kendisi favori olarak görülmese bile hem yüksek hitabeti, hem texas gibi cumhuriyetçilerin en önemli merkezinden çıkması kendisini ön plana çıkarıyor.
marco rubio: kendisi latin asıllı bir cumhuriyetçi, milliyetçi oylardan çok fazla nasiplenebilecek olmasa bile kendisinin hem ekonomik görüşleri ile fox news'den aldığı destek, hem de kendisinin latin asıllı olmasından dolayı amerika'daki latinlerden alabileceği destek önemli. kendisi bence başkandan ziyade gelecek dönemde başkan yardımcısı olarak karşımıza çıkabilir.
jeb bush: kendisi ancak uzlaşı adayı olabilir ama bunca sağlam aday varken kendisinin bir uzlaşıda başkan olarak bulunması çok zor. başka görevlerde kendisini görebilme ihtimalimiz seçimlerde ilk üçte yer alması ihtimalinden daha yüksek görünüyor.
9 şubatta yapılacak olan new hampshire ön seçimi ile beraber birçok şey daha su yüzüne çıkmaya başlar. şimdilik dünya için kim (trump) en iyi olacaksa başarılı olmasını dileyelim.
Amerikanin yakin vadede tekrar buyuk bir ulke olamayacagini dusundurten secimdir. Zira adaylarin hepsi vasat bence. Ne kadar soylemleriyle gundemden dusmese de trumpun genel olarak konusulmasinin sebebi absurd soylemleri ve vaatleri. Yani secim propagandasini duvar uzerine kuran bir adaydan ne beklenir.ayrica amerika gibi yarisi beyaz olmayan bir ulkede zencileri ve digerlerini dislayarak nasil secilmeyi bekliyor? Kaldi ki beyazlarin hepsi de trumpa oy vermicek.
Diger adaylardan bahsetmiyorum bile
Trump ne kadar iyi bir is adami olsa da secildigi taktirde kisa bir sure icinde suikaste falan ugrayabilecegini dusunuyorum.
dün yapılan new hampshire ön seçiminde cumhuriyetçiler için bazı şeylerin belli olmaya başladığı seçimdir. belli olan şey kimin seçileceği falan değil tabi ki daha şimdiden o nasıl belli olsun? belli olan şey şudur ki establishment adaylarını anketlerde genelde daha yüksek gösteriliyor.
trump'ın kazanacağı zaten hemen hemen belliydi ancak marco rubio'nun aldığı demek bile fazla olur, alamadığı oylar ciddi manada kendisi açısından hayal kırıklığı oldu gibi görünmekte. aynı şekilde bush da ne kadar %11 almış olsa da kendisinin bile seçileceğinden yana umudu olduğunu düşünmüyorum. kasich'e değinmeyi yine yersiz buluyorum, söylemleri sempatik bir insan olsa da onu başkan yaptırmazlar. trump ise gayet güzel bir oy oranıyla temiz bir galibiyet aldı, ilk seçimde kendisi için karizmayı çizdirdi denmesinin ardından böyle forse edercesine sonuç alması rüzgarı arkasına almasına yardımcı olacaktır.
eğer diğer adaylar kendisine karşı birleşmezse trump açısından daha da yüksek oranları görebiliriz gibi geliyor.
gelelim demokratlara bernie sanders isimli zatın aldığı galibiyet inanılmaz ezici ama kendisi ancak marjinal kesimin fazla olduğu 3-5 eyalette başarılı olabilir, he zaten amerika'da eşantiyon komünisti başkan yapmazlar. hillary clinton eğer tutuklanmazsa ki ihtimali var bu dedenin seçilme şansı hala çok az. ama keşke seçilse tabi cumhuriyetçi başkan olacağı kesinleşir bir yerde.
bundan sonraki durak yanılmıyorsam south carolina olacak o da 10 gün sonra. zaten adaylar bugün gidiyorlardı oraya. anketler birkaç gün içinde yayınlanmaya başlar ancak tahminim,
trump, hillary burayı alırlar.
dün south carolina ve nevada ön seçimleri de tamamlanmıştır. ve mevcut tabloya bakacak olursak;
demokratlarda hillary yine önde götürdü, ivmeyi bir ara elden kaçırmış gibiydi ancak dünkü seçimlerde fark yaklaşık %5 civarına çıktı ve bu durumda da bernie adlı çakma komünistin arkasındaki rüzgar da dağılmış olabilir eğer ciddi bir atak gelmezse hillary bundan sonra demokratlar için adaylığı götürebilir.
gelelim önemli olan tarafa ve bu sene başkanın çkacağını düşündüğüm cumhuriyetçi partiye;
trump yapı olarak tam sevdiğim tarzda bir insan, patavatsız, sadece kendi bildiklerini söylüyor, sert olacak, muhtemelen eğlenceli bir adam, amerikan rüyasına kanıt olabilecek tarzda bir adam ve eğer dünya bugünkü durumda olmasa trump için olan desteğimi sürdürürdüm ancak bugün trump'ın kazanması ortadoğu'da türk çıkarlarına çok fazla uymayabilir. zaten bu hafta bakacak olursak trump birçok yerden tepki çekti, özellikle münazarada yaptığı konuşmalarla. münazarada kendisi george w. bush'u, muhafazakarların bazı kesimlerini eleştirmişti ve ayrıca eşcinsel evlilik için yeşil ışık yakmaya yaklaşan laflar etmişti. suriye için rusya ve iran ile işbirliği yapılacağını söylemişti ki bunlar hem seyircilerden, hem de bush ve rubio'dan ciddi manada tepki aldılar.
trump bugün yine birinci bitirdi ve aralarında rubio ile olan fark %10 civarıydı ancak şöyle önemli bir nokta var ki, bu ön seçimin ardından jeb bush adaylıktan çekildi ve establishment adayları içinde en yakın olduğu insan olan rubio'ya muhtemelen oyların büyük bir çoğunluğu kayacak, ki burada büyük bir çoğunluk derken cidden büyük bir çoğunluktan bahsediyorum. yani bugün %8 alan jeb bush'un, %7'den fazla oyu muhtemelen rubio'ya kayacak ve bu durumda rubio' turmp ile arasındaki farkı 1-2 puana düşürecek. aslına bakılacak olursa kampanyaları birleştirip amerikan'ın yeni başkan yardımcısı jeb bush olabilir ki bu da türkiye açısından ciddi bir ferahlama oluşturacaktır.
neyse devam edecek olursak ted cruz üçüncü olarak muhtemelen ciddi bir hayal kırıklığı yaşamıştır, cruz'un sıkıntıya girmesi de rubio için ciddi manada faydalı olur. çünkü cruz'un muhafazakar ve mantıklı duruşuyla en fazla örtüşen kişi rubio. ama cruz ciddi manada beklemekte, muhafazakar oy potansiyelinin fazla olduğu yerler geldiğinde ve eğer şu ana kadar sadece ve sadece muhafazakarlık ekmeği yiyen ve oy oranı seçilmeye yetmeyecek olan ben carson seçimden çekilirse onun da bütün oyları cruz'a akacaktır.
şimdi tekrar bir bakacak olursak muhtemelen trump ve rubio'nun evinde şampanyalar patlıyordur ve muhtemelen rubio için şampanyalar daha uzun zaman patlar. tabi bize olacakları gelecek gösterecek, şimdi bir hafta sonra demokratların south carolina ve üç gün sonra cumhuriyetçilerin nevada ön seçimleri olacak. güncel olarak paylaşmaya devam edeceğim.
şu ana dek olan süreci değerlendirmek gerekirse hillary'nin adaylığı zaten demokratlar açısından kesindi. amerikan başkanlığı ne idüğü belirsiz bir komünistin eline bırakılmayacağı bundan yaklaşık yetmiş sene öncesinden beri belli olan bir durum. trump'ın cumhuriyetçi aday olması ise son derece enteresan gelişti. cumhuriyetçi kongrenin öne çıkan adaylarından önce jeb bush ciddi sıkıntılı süreç geçirip çekilmek durumunda kaldı, ardından genel olarak bağışların aktarıldığı isim olan rubio bitti son olarak ise kassich ve ted cruz'un kağıt üzerinde olmayan ortaklığı bile trump karşısında çok güçsüz kaldı. bu durum aslında olağanın dışında bir durumdu çünkü trump genel amerikan politikasına karşı çıkacak bir tutum izliyordu ancak bu tutumundaki değişiklik sonrası genel olarak cumhuriyetçi büyükbaşların hakkında iyi konuşmasını sağlayabildi. tabi hepsinin değil çünkü ciddi muhafazakar seçmen halen kendisine karşı mesafeli.
ancak bu süreç içinde trump hillary ile arasında olan yaklaşık %12 lik farkı kapatıp bir de üzerine %2 civarı bir fark açtı. tabi oy oranları abd seçimleri açısından önemli değil iki tarafın da kazandıkları eyaletlere bakmak gerekiyor ki bu durumda iki parti de kendi kitleleri içinde ciddi kırılmalar yaşayacaklar. hillary ne kadar demokrat adayı olsa bile genel olarak müesses nizama devam edecek birisi gibi görünmekte, trump ise bunun aksi politikasını popülerleşmek adına kullandı ve ardından müesses nizama döndü. bu sayede arkasında medya desteği ve parti desteği de bulmuş oldu.
şu anda trump adına garanti olacak eyaletleri saymak gerekirse; alaska, idaho, montana, south dakota, north dakota, wyoming, arizona, utah, nebraska, kansas, oklahoma, texas, arkansas, lousiana, missouri, kansas, tennessee, alabama, georgia, indiana, south carolina ve west virginia olarak sayabiliriz.
bu bölgelerden çıkan delegelerin toplam sayısı 200 oluyor.
hillary için garanti olması beklenen eyaletlere bakacak olursak; california, washington state, wisconsin, michigan, illinois, new york, rhohe island, connecticut, delaware, maryland, washington dc, massachusesst, vermont, hawaii ve maine.
bu eyaletler toplamı ise 201 ediyor. adayların kazanması için gereken sayı ise 270.
ortada olan eyaletlere bakacak olursak bu eyaletler arasından; ohio, virginia, iowa trump'a daha yakın. bu eyaletler katılınca trump toplam 237 delegeye ulaşıyor ve geriye sadece 23 delege ihtiyacı kalıyor. hillary'nin daha yüksek şansı olan eyaletler ise oregon, nevada ve new jersey. bu eyaletler hillary'i 228 delegeye ulaştırıyor ve onun için de 42 delege lazım oluyor.
kalan eyaletler için ise tam ortada denebilir ancak bu kalan eyaletler içinde new hampsire, new mexico ve ne kadar 15 delegesi olsa da north carolina pek bir anlam ifade etmeyecek gibi duruyor. geriye çok önemli iki eyalet kalıyor ki muhtemelen bu eyaletleri kazanan başkanlığı alacak gibi görünmekte. bu eyaletler ise florida ve pennysylvania. bu iki eyalet ise toplamda 49 delege çıkarıyor.
bu seçimlerin sonunda yine ülkemiz için en iyisi ne olacaksa, ki tahminin bölgedeki sıkıntıya daha somut çözümler sunabilecek olmasından ötürü donald trump olacaktır, onun olmasından yana.
ülke bazı anketlerin pek iplenmemesi gereken seçimlerdir. ülke çapında daha önce yarım puan yüksek oy almasına rağmen kaybeden al gore var oğul bush karşısında eyalet bazında geri kaldığı için. bunun dışında eyalet bazlı değerlendirmelerde clinton gene önde gözüküyor.
trump banko: alabama(9), alaska(3), arkansas(6), Georgia(16), idaho(4), indiana(11), kansas(6), kentucky(8), Louisiana(8), Mississippi(6), montana(3), nebraska(5), North Dakota(3), Oklahoma(7), South Carolina(9), South Dakota(3), Tennessee(11), Texas(38), utah(6), West Virginia(5), Wyoming(3) = 170
clinton banko: california(55), Delaware(3), dc(3), Hawaii(4), illinois(20), maine(4), maryland(10), New Jersey(14), new york(29), Rhode Island(4), vermont(3), Washington(12) = 161
trump favori: arizona(11), Missouri(10) = 21
clinton favor: colorado(9), Connecticut(7), Massachusetts(11), michigan(16), minnesota(10), New Hampshire(4), New Mexico(5), Oregon(7), Pennsylvania(20), Virginia(13), Wisconsin(10) = 112
trump az farkla önde: Florida(29), North Carolina(15) = 44
clinton az farkla önde: iowa(6), nevada(6), ohio(18) = 30
normal durumda:
trump toplam = 235
clinton toplam = 303
banko eyaletleri chp'nin izmir, akp'nin konya, hdp'nin hakkarisi gibi bakın. fakat ortada olan yerlerde antalya, mersin gibi iller denebilir yani hangi parti kazanır kesin konuşmak zor olur.
trump cepte dediği eyaletlerde 170-161 önde, buna rağmen ortada olan eyaletlerde clinton önde gözüküyor 142-65 ve bunların çoğunluğunda favori gözüküyor. başkan olmak için 270 sandelye gerekiyor yani trump 35 sandelye daha bulması gerek. anketler her zaman yanılabileceği için kesin konuşmak zor, fakat hillary şimdilik önde gözüküyor.
abd için siyahi oyları fazla abartılır. %35-40 siyahi olan güney eyaletlerinden bir türlü demokratlar çıkamaz çünkü bu eyaletlerde beyazlar fazladır. fakat %10 aşağısı siyahi olursa genelde liberal görüşlü beyazların olduğu eyaletlerden çıkar demokratlar.
bu yüzden bu seçim çok şeye süpriz kalabilir. cumhuriyetçiler uzun yıllar sonra muhafazakar olmayan ve -her ne kadar kendisi de zengin olsa- alt sınıf kesimlere hitap eden bir aday çıkardı. anti-göçmen söylemleri iş sıkıntısı yaşayan alt sınıflarda iyi etki yaratır. bakalım neler olacak kasım'da.
fark kapanıyor bu aralar fakat trump için biraz daha oy gerekiyor. özellikle suriye meselesinde amerikan medyasında "abd destekli ypg'yi abd müttefiki türkiye'nin vurması" gibi gözükmesi sebebiyle demokrat partiler zor günler geçiriyor. obama boşuna yalvarmıyor menbiç'e girmeyin diye çünkü ypg'ye girersek abd'ye girmiş olacaz*.
