classic country müzik şarkıcısı, merle travisin bestesidir. travis'in folk derlemeleri albümlerinden birisinde yer alır. zaten merle'nin babası da, madencidir. madencilerden duydugu deyişleri bir kenara yazmıştı, merle. ve "16 ton yüklersin ne geçer eline?" "bir gün daha yaşlanırsın biraz daha borca batarsın işte bu!" "yada benim ölmeye imkanım yetmez ruhum şirket mağazasında rehin!" şeklindeki nakaratı ile 1947 de çıktığında pek ilgi görmedi. ee ikinci dünya savaşı sonrası antikomünist ortamda folk şarkılarının kömürcülere adananlarının tutmaması normaldi. hatta fbi ajanlarının şarkının çalınmaması için radyo bastıkları söylenir.
sonra yerel tv programında söylenince şarkı hit oldu. mektuplarla soruldu. 1955'li yıllarında radyolar plağı çaldılar. plak 1 ayda 1 milyon satarak; "capital" şirketinin en çok satan plağı oldu. listeleri 10 hafta sirkülase etti. madencileri ve hayatını anlatan bir şarkının bu kadar hit olması ne tuhaftı.
kimilerine göre şarkının başarısı modern dünyanın gelişimi ve amerikan hayat tarzına bağladılar. tamam herkes madenlerde çalışıp ölmüyor. borçlu çok kişi var ve bunlar zor durumdalar. ve birisinin çıkıp "ruhunu şirket mağazasına kaptırmakdan dem vurması herkese yakın geliyor."şeklinde yorumlandı. sonraki dönemlerde şarkı, eğlenceli haller aldı ve ilk konseptinden oldukça uzaklaştı. bu da toplumdaki kopukluğa örnekti.
http://www.youtube.com/watch?v=plM0g8plk_U adresinden izlenebilecek kapitalizmin temelleri, işçi hareketleri ve bunlardan daha fazla maden işçileri hakkında bir film.
Parasız ve silahsız insanların -madencilerin- yerin dibinde , karanlığın ortasındaki, Amerika'dan ecdadınız Osmanlı'ya, canınızdan çok sevdiğiniz Cumhuriyete uzanan, serbest piyasa ile olan mücadeleleri. Tabutlardaki bayrakları yırtmadıkça işçilere kurtuluş yok.
16 ton Ümit Kıvanç' ın vicdan ve serbest piyasa dair bir film sloganıyla duyurduğu bir belgesel. Film , coğrafi keşifler adlı sömürgeleştirme operasyonundan başlayarak serbest piyasanın ve madencilik sektörünün Abd ve Türkiyedeki evinimlerini anlatıyor. Bunu yaparken filme de ismini veren Merle Travis'in ''Sixteen Tons '' şarkısının coverları kullanıyor. Şarkı hem filmin konusu ile doğrudan ilintili hem de belgeselin bölüm aralarında geçişini sağlamış. Uzun lafın kısası bu belgesel dünyanın ve özellikle sistemin ne kadar çürümüş , ne kadar yozlaşmş olduğunu ; yalanlarla dolu hayatımızda tekrardan gösteriyor. Akşama Survivor izler yine unuturuz ne de olsa.
