beyindeki dopamin salgısı ile doğrudan ilgisi olan hastalık. cinlerle falan zerre alakası yoktur. kısaca kişinin hiçbir keyif verici ve uyuşturucu madde almadan zaman zaman veyahut sürekli olarak gerçeklikten kopmasıdır. şakaya gelemiyecek kadar ciddi bir hastalıktır. kişinin kendisinin ve ailesinin yaşamının tepetaklak olması kesindir.
daha gerçeğin ne olduğu hususunda insanlık fikir birliğine erişememişken, sıradışı düşünen her insanı neden şizofren diye fişlerler hiç anlamışlığım yoktur.
sunları bir araya toplayayım. "bir güzel muhabbet ederiz" diye düşündüm.
mutfak işinden de anlarım, donattım sofrayı, bayağı uğraştım.
hepsinin, ayrı ayrı ne yemekten, ne içmekten hoşlandığını iyi bilirim.
bayağı da para gitti.
birinin yediğini öteki yemez. ötekinin içtiğini beriki içmez...
dört kişilik sofra kurdum. mumları da yaktım.
hatırladım... hepsi eric satie severdi.
müziği de ayarladım.
geldiler.
yirmi yaşımı, otuz beş yaşımın karşısına oturttum.
kırk yaşımın karşısına da ben geçtim.
yirmi yaşım, otuzbeş yaşımı tutucu buldu.
kırk yaşım ikisinin de salak olduğunu söyledi.
yatıştırayım dedim, "sen karışma moruk" dediler.
büyük hır çıktı.
komşular alttan üsten duvarlara vurdular..
yirmi yaşım kırk yaşıma bardak attı..
evin içine de ettiler..
bende kabahat.
ne çağırıyorsun tanımadığın adamları evine.
sanrı ya da varsanılarla seyreden ve kişinin bu belirtilerin patolojisine karşı içgörüsünün olmadığı, gerçeği değerlendirme yeteneğinin bozulduğu kronik bir ruh hastalığıdır.
Günümüzde dünyada 60 milyon, ülkemizde ise 600 bin şizofreni hastası mevcut ve bu hastalık genellikle 15-25 yaş aralarında başlamakla beraber, orta yaşlarda da ortaya çıkabiliyor.
Şizofreni gerçek ile hayali ayırt edememe hastalığıdır.
Şizofrenlerin kulaklarına normal insanların duymadıkları ve hiçbir zaman da duymayacakları gaipten sesler gelir. Bu hastaların gözlerinin önünde sık sık hayali varlıklar belirir, hiçbir cümleyi adam akıllı tamamlayamazlar ve donuk suratları vardır.
Şizofreni terimi ilk defa 1908 yılında Eugen Bleuler adındaki isviçreli bir psikiyatr tarafından kullanılmış bir terimdir ve sizi temin ederim ki kanser ya da aids gibi hastalıklara oranla daha kötü bir hastalıktır.
....ben toplum içinde daralırım, kalabalık çoğu kez sıkar beni ve bu durumlarda telefonumu elime alır karşı tarafta bir insan varmışcasına saatlerce konuşurum. Otobüslerde, vapurlarda vs. pek belli etmem fakat her surata bir hayat çizerim ve yol boyunca bu hayatlarları hayal eder kafamdan senaryolar yazarım. Evlerin pencelerine, yanan ışıklarına baktığımda içlerine insanlar koyarım. Mutfaklarında pişen yemeklerini düşünürüm, yatak odalarındaki yasak sevişmeleri hayal ederim. Bir anne, bir baba ve biz kız çocuğu koyarım evin içine. Küçük kız odasında boyama yaparken boyaları değiştirir durur ya, işte ben o detaya, o boyalara saatlerce takılırım.
Nedensiz ağlamalar, yersiz atılan kahkahalar, zaman zaman gelen şiddet eyilimleri ve herhangi bir objeye yok yere saatlerce bakmak bakmak ve bakmak...
Bir şizofren hastası tanrının bile terk ettiği küçük ve boş bir odada kurduğu hayallerle günlerini geçirebilir. En kalabalık şehirlerin en kalabalık sokaklarında sıkılıp daralabilir. Hayatı boyunca yakalamak istediği bir fırsatı yakaladığı vakit ondan bile vazgeçebilir. Onun için kurallar ve insanlar bir yere kadar anlam ifade eder. Asıl anlam hayallerdedir.
ilişkiler, sevgiler ve sokak çocukları hakkında yazdıklarım bir yana şiddeti yüce bir varlıkmış gibi övüp de insanlara sevdirmeye çalıştığım onlarca yazılarım da oldu. Size şimdi aslında yazdığım her şey benim açımdan boş bir küme deseydim bana kızar mıydınız ? Söyleyin bana hasta bir insana can-ı gönülden kızabilir misiniz ? Üstelik size sizin gördüklerinizi aslında gerçekten sizin gördüğünüz gibi görmediğini açıkça söyleyen bir hastaya...
Gördüklerimizden ve zihnimizden ötesine gidemezsek tanrının ve doğanın denklemini nasıl çözebiliriz?
Bugünden 100 yıl sonra bugün gündemi belirleyen insanların hepsi solucanların yemi olacak toprak altında. Bugün var olan herkes hiçbir şey olacak. Geçmişlerini değiştiremeyeceğimiz fakat yeni bir gelecek vaadedebileceğimiz bir kuşak olacak. Bedenimiz çürüse de, ruhumuz yansa da düşünce akımlarımız hala nefesler alıp verebilen insanların zihinlerinde olacak. Ve inanın bana bu düşünce akımları hep dahilik ve delilik arasındaki ince çizgide var olan insanlardan çıkmıştır. Van Gogh en çok bilinen ve saygı duyulan şizofreni hastalarındandı. Einstein zaaflarını her daim lehine çevirebilen birisiydi...
Sizlere bilinçaltınızdaki önyargılarınızdan arınıp evrendeki her şeye daha önce kimsenin bakmadığı, bakamadığı gibi bakmanızı önermemin sebebi farklı bakarsanız farkı görebilecek olmanızdandır. Kendimi tam olarak bir şizofren olarak görmesem de bazı zaaflarım yaşananlara farklı bir bakış açısı ile bakmama neden oluyorsa ne mutlu şizofrenim diyene...
şizofreninin nedenleri ile ilgili 3 hipotez vardır:
1. genetik
2. nörogelişimsel
3. biyokimyasal anormallik
1. şizofreninin nedeni genetiktir diyen hipotez:
comt enzimi ve bdnf ler, şizofreni hastalarında işlevsizdir.
comt enzimi, monaminlerin (dopamin, epineprin, norepineprin, seratonin) parçalanmasından sorumludur. bunları yeterli ve doğru şekilde parçalayamaz bu hastalarda.
bdnf ise nöronların yenilenmesi ve sağlamlaşmasından sorumludur. şizofreni hastalarında beyindeki nöronlarda hasar görülmektedir.
2. nörogelişimsel hipotez:
şizofreni hastaları anne karnındayken ve doğumdan hemen sonra bazı olumsuz yaşam faktörlerine uğramışlardır. doğum öncesi beslenme yetersizliği, doğum sırasında aşırı kanama, anne ve bebeğin kan gruplarının zıtlığı, doğum sonrası bazı virüsler beyinde hasara neden olarak bebeğin ilerki yaşlarda şizofren olma riskini oluşturur.
3. biyokimyasal anormalite
aşırı dopamin aktivitesi, pozitif semptomlardan olan halisünasyon ve hezeyanları artırır
aşırı seratonin aktivitesi paradoksik bir şekilde içe kapanıklıktan ve sosyal iletişim bozukluğundan sorumludur
düşük glutamate aktivitesi, kortikal nöronları zedeleyerek yine içe kapanıklık gibi negatif semptomlara neden olur hpa ekseni aşırı çalışarak aşırı kortizol (cortisol) üretir, ki bu da özellikle hipokampüse zarar verir.
Şizofreni zannedildiği gibi bir kişilik bozukluğu değil,tomogrofi gibi görüntüleme cihazlarıyla tespit edilebilen bir beyin hastalığı..Beyinde normalde bulunan boşlukların hasta kişilerde daha geniş olması ve bazı beyin bölümlerinin normalden daha küçük olması sonucu beynin plan yapmak ,sorun çözmek gibi işlevlerini yerine getirememesi olarak tanımlanıyor.
Başka bir dünyada yaşama özlemimizden mi olsa gerek oldum olası bu hastalık ilgimizi çekmiştir..Nede olsa şizofrenler kendi hayal dünyalarında kendi tasarladıkları insanlarla yaşıyorlar..En azından biz öyle biliyoruz..
Peki acaba şizofrenin dünyasında herşey düşlediği gibi gidiyor mudur?
TV Kanallarından birinde sağlık programında şizofreni konusu işleniyor..Doktor hastalıktan bahsediyor..Uzun uzun hastalığın belirtileri ve tedavisi üzerine konuşuluyor..Ardından canlı telefon bağlantılarıyla vatandaş yayına katılıyor.
s:buyrun efendi Huriye Hanım Gebze'den arıyor bizi,nedir efendim sorununuz..
v1:doktor bey..benim oğlan tam da sizin bahsettiğiniz belirtileri gösteriyor..Çok aklı başında bi çocuktu aslında nededn bööle oldu bilmemki..arkadaşlarımı giriyo kanına bilmemki..
d:hayır efendim bu bir kalıtsal hastalık,yani fiziksel de bi hastalık,şimdi beyin..vıdı vıdı vıdı
s:yeni bir telefon bağlantısı alıyoruz
v2:Efendim benim abim şizofrendi kendileri..Tedavi oldu ama vıdı vıdı vıdı
d:vıdı vıdı vıdı vıdı
s:yeni biz izleyicimiz var hattımızda.aloo
v3:Efendim iyi günler diliyorum herkese..Önce kendimden bahsedeyim,ben liseyi birincilikle bitirmemin ardından x üniversitesini birincilikle kazanarak vıdı vıdı vıdı hayata adım atmış olmamın ardından başarılı üniversite yıllarımdan sonra vıdı vıdı vıdı bugüne kadar gelmiş bulunuyorum.Şuan 3 şirketim onlarca çalışanımla vıdı vıdı sosyal çevremle oldukça saygın ve huzurlu bir hayat yaşamaktayım ancak bir sorunum var onu paylaşmak istedim..bugünlere tek başıma gelmedim tabiki..bana yardım eden dostlarım,arkadaşlarım vardı..Hayatımın her anında yanımda oldular,sahip olduğum herşeyi onlara borçlandım diyebilirim.Ama bunların sayısı 3tü 5 oldu,sonra 10 15 20..Şuan onlarca insan var çevremde ve ben başedemiyorum artık..gittikçe de çoğalıyor sayıları,durduramıyorum..
d:???
s:???
Ve programın devamında garip bir şekilde böyle biri hiç yayına bağlanmamış gibi davranılır..
--alıntı--
kişinin iki kişilikli olmasi değil,aynı anda iki farklı gerçeklige inanmasıdır.
'Gerçek Gerçeklik' normal, sıradan bir insanın algılamasına denk düşerken,
'ikinci Gerçeklik' sağlıklı bir insanın anlayamayacağı, çoğu kez belli bir sisteme dayalı bir gerçekliktir.
--alıntı--
Şizofreni, insanın yaşadığı gerçeklikten uzaklaşarak kendine özgü bir dünya yarattığı bir durumdur. Çevresinde olup bitenleri değerlendirme biçimi, olaylara bakışı, diğer insanlarla ilişkisi hastalığın etkisi ile tekrar şekillenir.
Hepimiz uykuda çeşit çeşit rüyalar görürüz. Rüyalarımızdaki dünya başka bir dünyadır. Kimi zaman üstün yeteneklerle donanmışızdır. Çocukluk yıllarımıza ya da geleceğe ait zamanın içinde buluruz kendimizi. Kimi zaman birileri ya da gerçek dışı yaratıklar peşimizdedir. Rüya dünyası hem hoş hem de kötü sürprizlerle doludur. Ama biliriz ki, rüya dünyası ayrıdır ve uyanınca gerçek dünyadayızdır. Şizofrenide ise kişi adeta gerçek dünya ile rüya dünyasını aynı anda ve uyanıkken yaşar. Alışılagelmiş algılama ve yorumlama biçimleri onun için yabancılaşmıştır. Daha önce değer verdiği kavramlar anlamsız hale gelirken kendi dünyasında yarattığı değerler, korkular, düşünceler ön plana çıkar.
Bu hastalığın başlangıcı ani ve şiddetli olabileceği gibi sinsi de olabilir. Bu dönem özellikle aile ve yakın çevre tarafından farkedilir. Kişi çevreye karşı isteksizdir, fazla konuşmaya, içine kapanmaya, önceleri zevk aldığı etkinliklerden uzaklaşmaya başlar. Arkadaşlarını ve ailesini ihmal edebilir. Okulda ya da işyerinde ilgisizdir, başarısı düşmeye başlar. Kişi kendini gittikçe tuhaf, şaşkın ve amaçsız hisseder. Çabuk sinirlenmeye ve olaylara karşı eskisine göre daha aşırı tepkiler göstermeye başlar. Manevi ve dini konulara ilgi artışı sıkça görülür. Toplumdan uzaklaşıp eve kapanabilir. Evde huzursuz ve dağınıktır. Korkular, şüpheler yaşamaya, garip davranışlar göstermeye, mantıksız düşüncelerle meşgul olmaya başlayabilir. Kıyafetlerine özensizlik, bedensel temizliğine ilgisizlik, uyumsuz giyinme gibi davranışlar olabilir. Bu bulgular günler içerisinde olabileceği gibi haftalar hatta yıllar içerisinde yavaş yavaş da gelişebilir...
bir filmin çok izlenmesine veya bir kitabın fazla satmasına neden olabilecek türden bir hastalıktır. ilgi çeken ve merak uyandıran bir rahatsızlık türüdür, milyonlarca arkadaşınızla cumartesi akşamı deliler gibi eğlenirken eğer birisi şizofreniden söz etmeye başlarda o an yalnızca susar ve dinlersiniz.
özenilen rahatsızlık fakat özenilecek hiç bir tarafı yok.
hastalığın nedenlerini anlatmaya gerek yok çünkü ben şunu biliyorum havasına girmeyeceğim.
üniversite öğrencilerinin, lisei yeni yetmelerin, farklı olmak isteyenlerin ben şizofreniyim diye prim yapmaya çalıştığı rahatsızlık. toplumun yüzde birinde olan hastalık ama ben yirmi yaşlarında olup da şizofreni oldugundan şüpelenmeyenini bilmiyorum.
ben şizofreniyim diyen arkadasları aslında alacaksın bir şizofreni hastasının yanına bırakacaksın. o zaman ben şizofrenim derler mi acaba. demezler çünkü şizofren biriyle ilaç kullanmadığı takdirde iletişim kuramazsınız.hele birde hastalık ilerlediyse durum çok daha kötüdür. ilaçlarını kullandığında ise karşınızdaki hastanın sizden farksız oluverişi sizi şaşırtır.
bu aralar şizofrenleri hasta olarak görmeyen insanarda var. bu hani meditasyon yapan kryoncular varya onlar şizofrenide ilaç kullanılmasını istemiyorlar. çünkü bu insnaların orayla burayla beyin güçleri sayesinde bağlantı falan kurduklarına inanıyorlar.
bu duyduğum en büyük saçmalık, şizofreni bi beyin rahatsızlığıdır. oturdukları yerlerden laf söylemek kolay. bu düşünceyi paylaşan arkadaşlarıda diğer arkadaşlar gibi bi şizofrenin yanına koyacaksın kendi elleriyle o ilaçları şizofreni hastasına vermezlerse inanın adımı değiştiririm.
o kadar çok çeşiti vardır ki ama en kötüsü sanırım hayal ürünü kurguların içinde kaybolmak. tedavisi yapıldığı taktirde korkulacak bir rahatsızlık değildir.
gördüğünün ya da duydugunun ya da hissettiğinin farkında olmamak, düşünememek, ağlayamamak, uzaklaşmak, benmerkezci ve fazlasıyla sapık olmak belki de. en azından toddyde olanlar. peki şizofren kişi şizofren oldugunun farkında olabilir mi? biraz paradoksal gibi duruyor di mi? birileri bunu ona her gün öğretmeye kalkıyor ve de unutamayacak kadar zeki olabilirse, evet.
şizofreni, kelime anlamı olarak ilk araştırılmaya başlandığında "akıl yarılması" tabiri kullanılmış ciddi bir hastalıktır. bir durum değildir ya da bir depresyon. ayrıca şizofreni hastaları "zarar veren, saldırgan" hastalarda değildirler. okuduğum araştırmalara göre; bir şizofren hastasıyla sıradan bir vatandaşın kendine yada bir başkasına zarar verme potansiyelleri birbirine eşittir.şizofreni ne yazık ki tam ve bitirici bir tedavisi olmayan lakin, ilaçların düzenli alınmasıyla tam olarak kontrol altında tutulabilen bir hastalıktır. ancak ilaçlar çok pahalı ve devlet bu hastalara "özürlüler bünyesi"'nde iş vermeye işverenleri sevketse de, işverenler, toplumun yanlış bakışı açısı, bilgisizlikleri yüzünden fiziki bir rahatsızlığı olan hastaları bu hastalara nazaran tercih etmektedirler.
bu hastalıkta da tıpkı diğer hastalıklar gibi erken teşhis oldukça önemlidir. ancak belirtiler görülse bile bireyler toplumda stigma (damgalanma) nedeniyle tedaviye yanaşmamaktadırlar.
genetik aktarımı kesin olmamakla beraber, genetik yatkınlıktan söz edilmektedir.
şizofreni dostları derneğinin oldukça başarılı ve önyargıları yıkıcı belgeselleri bulunmaktadır, tavsiye ederim.
günümüzde her yüz kişiden birinin şizofren olduğu bilinmektedir. bu oran da yetmişbeş milyonluk toplumumuzda en az yedi yüz elli bin tane şizofren hastasının bulunduğunu göstermektedir.
devamli varsanilar gorulen ileri derecede psikolojik rahatsirlik. norologa mutlaka gidilmelidir. hasta kisiler zamaninda aldiklari darbelerden dolayi bu haldedirler. tehlikeli olabilirler fakat tedavi edildiklerinde normal olanlari da vardir. birt zamanlar en cok tedavi eden ilac akineton ve norodoldur bu hastalari. ve bu ilaclar bir ton iskence ile yesil recete ile alinirdi eskiden. artik heyet raporu olan birisi rahat olarak alir bu raporu. mutlaka tadavi ve doktor kontrolleri aksatilmamalidir. yoksa size ve ya cevresine zarar verebilir bu hastalar. ailede ve ya yakinda varsa sabirli olmak lazim gelir. allah sabir versindir. cekene de , hastaya da.
