"Kesin olan bir şey var. Bir şeyin doğruluğundan şüphe etmek.
Şüphe etmek düşünmektir.
Düşünmekse var olmaktır.
Öyleyse var olduğum şüphesizdir.
Düşünüyorum, o halde varım.
ilk bilgim bu sağlam bilgidir.
Şimdi bütün öteki bilgileri bu bilgiden çıkarabilirim."
fikrin, kavramın, bilginin; illede yanlışlamak için değil ama gerçek ve doğruluğunu tartışılır kılmak bağlamı, felsefe dilinde şüphe kavramıyla ifade edilir.
felsefe, sıradan şüpheyi kapsamaz. bilginin değeri ve bilginin kaynağı problemi başlıca ilgi kaynağıdır.
şüphe etmek, şüphecilik; batı dillerinde kullanılan haliyle septisizm, etimolojik olarak hint-avrupa dil öbeğinde rastladığımız skep köküne dayanır.
şüphe etmek eyleminin tarihi, felsefenin tarihidir diyebiliriz.
epistemolojik alanda ilerleme, olgunlaşma süreci, şüphenin sıradan karakterinden, bilimsel, metodik nitelik kazanmasına yol açmıştır.
bilinen en ünlü temsilcisi, hatta kurucusu r.descartes'tir. cogito ergo sum kaziyesi, modern şüpheciliğin eşiğidir.
marksizm, diyalektik ve materyalist yaklaşım şüpheyi inkar etmez, geçmişi sorgular, değişim içinde bize ulaşan yanılgıları temizler, hakikatin yolunu açar. ama marksizm, klasik şüpheciliğin ve/ya felsefi disiplinlerin saltık bilgi teorilerini alt üst etmiştir.
elbette bilgi sallantılıdır tarz sofistik yaklaşım değildir. kesin bilgi mümkündür, ama kesinlik ezeli ebedi değildir.
engelsin örneği tipiktir; bir şeyi yapay olarak üretebiliyorsak, o şeyi biliyoruz demektir.
tarihin şüphe meleği daima iş başındadır. izmler tehlikeler barındırır. tiryakiliktir. hoşuna giderse kalırsın orada, mücadele böyle onlarca unutulmuş paketin hüznüyle dolu yaşanmışlıktır.
şüpheyi, sıradan insanların, sana temelsiz gelse de inanç alemine kabaca daldırma. insanlık tarihinin binbir libas içinde taşıdığı, bıkmadan taşıdığı sorunları ne lan bu çiğliğinde yargılama, benim için yaratılmışlık yada maymunluk problem değildir.
komünist olarak inancın erdemine inanmasaydım, bunca yıl komünist kalamazdım.
yanlış olan inanç değil, bizatihi inancın zorun emrinde gladyolaştırılmasıdır. elemterefişkemgözlereşiş.
