çanakkale savaşı'nın kara muharebelerinin daha başlarken bitirilmesine engel olmuştur. keza az kalsın felaketimize sebep olacaktı...
türk kurmayının planı çıkarma yapacak askerleri daha çıkarma anında hacamat etmekti. çıkarma yapılabilecek kumsalların hepsinin dar olması ve hemen arkalarında sarp ve kayalık tepelerin olması bu planı yapmalarına sebep olmuştu.
fakat liman von sanders görünüşte,
1- çıkarmanın saros'a yapılacağı
2- kıyılara hakim tepeler üzerindeki türk istihkamlarının müttefik donanmasının bombardımanına dayanamayacağı
saplantısı içindeydi. oysa atamız dahil, türk kurmayları bir çok sebepten ötürü saros çıkarmasının mümkün olmadığını, çıkarmanın gelibolu'ya yapılacağını ve de tepelerdeki içi seyrek tutulacak, asıl kuvvetler hemen arkaya yerleştirilecek şekilde ayarladıkları siperlerin bombardımana dayanacağını düşünüyordu. sonuçta von sanders koca gelibolu'yu korumak için sadece bir tümen bıraktı. kalan tümenleri zamanında yetişmeleri mümkün olmayan mevkiler olan anadolu yakasına ve saros'a serpiştirdi.
çıkarma başladığında kıyıdaki az sayıda askerimiz bile düşmana ağır zayiat verdirdi. yani türk kurmayının yaptığı plan bozulmasaydı savaş daha başlarken bitecekti. ilerleyen müttefik kuvvetlerini, bolayır'da bulunan atamızın emrindeki kuvvetlerin, emir beklemeden hızlı hareket etmesi ve ucu ucuna yetişmesi durdurdu. fakat kıyılara hakim tepeler elimizden çıkmıştı bir kere... ne kadar denediysek de bir daha geri alamadık. yine de gelibolu platosunu elimizde tutmayı başarmamız yenilmemize engel oldu.
kesin iddia edemem ama liman von sanders'in bu yanlış tutumunun ardında itilaf devletleri askerlerinin gelibolu'da tutunmasını (zafer kazanmasını değil; sadece tutunmasını) istemesi olabilir. sonuçta bir komplo teorisidir, fazla itibar etmeyin. fakat şöyle bir mantığı var: türk cephelerinde bulunan her itilaf devleti askeri, zaferin kimde kalacağını belirleyecek asıl cephe olan batı cephesine gidecek kuvvetlerin azalması anlamına geliyordu.
diğer taraftan almanların ırak cephesinde böyle dertleri yoktu. ellerinden geldiği kadar iyi yönettiler orduyu.
velhasıl liman von sanders'in çanakkale savaşı'nda zararı faydasından büyük olmuştur.
