kaos teorisi neden sonuc iliskilerinin ve nonlineer sistemlerin isleyisinin hesaplanabilirligi ile ilgilidir yoksa o neden sonuc iliskilerinin dogasini belirlemez. ikincisi, determinizmin alanidir ve klasik determinizm (yani descartesin da bahsettigi, evrenin kesitini su an alabilirsek ucsuz bucaksiz gelecegi en ince ayrintisina kadar gorebiliriz gorusu) ozellikle 18.yyda newton mekaniginin ulastigi essiz basariyla guc kazanmis; idealimzle baltalanmis fakat kuantum fizigiyle ciddi yara almistir. daha sonra moda olasilikci determinizm, paralel evrenler vs olmustur.
metafizik ise tum bunlarin otesindedir. 250 sene kant tarafindan sinirlari guzelce cizilmis ve bilinemezciligin, bilimsel olarak en saglam temelli gorus olmasinin temelini atmistir. sonucta, "yahu herseyin bir nedeni var, big bange kadar gidiyoruz oyleyse onun da bir nedeni var" tarzi bir gorus, big bangden oncesi icin gecerli degildir.
cunku zaman-mekan ve nedensellik de bu tekillikle baslamistir fakat kantin da belirttigi gibi insan beyni, nedensellik olmadan ve uzay zaman kaliplari disinda asla dusunemeyecegi, kavramlar olusturamayacagi icin bu siniri sadece deneysel degil (cunku deneyselligin cercevesi olan uzay zaman zaten bigbang tekilliginden once mevcut degil), dusunsel olarak da asmamiza imkan yok. bu vesileyle ne tanrinin varliginin ispati ne de tanrinin olmadiginin ispatinin mumkun olmadigi, uzun zamandir felsefe cevrelerince ustunde mutabakat saglanmis bir konudur.
