objektif bir bakış açısı ve vakur bir analiz ile açık bir şekilde görülebilecek olan çelişki.
kemalistler "eğer atatürk olmasaydı x olurdu" şeklinde kurdukları cümlelerle aslında türk toplumunun bugünkü varlığını tek bir şahsa indirgemekte ve böylece bir toplum "onlara göre" varlığını tek bir şahsa borçlu olmaktadır. bu mantığa göre türk toplumu o derece aciz bir toplumdur ki "tek bir şahıs " çıkıp eylemde bulunmasa bugünkü varlığına sahip olmayacaktır. şimdi çelişki şurada yatmaktadır. bir toplumun hep üstün nitelikte olduğu söylenmekte hem de bugünkü varlığı tek bir şahsın varlığına indirgenmektedir. yani şu soruyu cevaplandırmak gerekli olmaktadır. bu nasıl asil üstün niteliğe sahip bir toplum ki varlığı tek bir şahsın varlığı ile sağlanmıştır? bugünkü varlığı tek bir şahsın varlığı ile sağlanmış bir toplumun üstün nitelikli olduğunu mu yoksa niteliksiz olduğunu mu düşünmek daha mantıklıdır?
