16 yy başlarından itibaren yayılan sömürgecilik hareketlerinin bir sonucu olarak yayılmaya başlayan şehirleşme ile birlikte tüm dünya da aynı anda ortaya çıkan ve adeta bir salgın gibi tüm dünya şehirlerini saran mekanlara verilen ad.
osmanlıda tam karşılamasada ilk örneklerini 15.yy da tarikat mensuplarının ibadetlerine yoğunlaşmalarına katkı sağlayan bir olgu olarak kullanmaya başladıkları kahveyi tükettikleri mekanlar olarak görürüz. kahva kullanımının yaygınlaştığı 16.yy da kahvehane sayılarında da patlama olduğu görülür. kahvehaneler 16.yy sonlarında yapılan esnaf sayımlarında, osmanlı esnaf hayatının en önemli parçası olduklarını kanıtlarlar. 16. yy sonlarına ait esnaf kayıt defterlerinde sadece istanbulda 1700 den fazla kahvehane olduğu görülmektedir. en yakın rakipleri ise 1000 civarı olan berberlerdir.
kahvehaneler zamanla kahve tüketiminin ötesinde sosyal ve kültürel mekanlar haline gelmiştir. hatta 17. yy da önemli şehir siyaset olaylarında rol üstlandiklerini de görüyoruz. kahvehane toplumsal fonksiyonuyla, kendisinden önceki sosyal buluşma mekanları olan cami ve tekkelerin yerini almıştır.
yeniçerilerin önemli sosyal buluşma alanlarıdır. 16.yy sonlarında istanbuldaki kahvehanelerin yarıdan fazlasının yeniçeriler tarafından işletildiklerini görüyoruz. işte bu kahvehaneler çalışanları ve müdavimlerininde iştiraki ile yeniçeri isyanlarının fitilinin ateşlendiği mekanlar olmuştur. kabakçı isyanında üstlendikleri rol tarihi kaynaklardan takip edilebilir. isyan bir yeniçeri kahvehanesinden tüm istanbula yayılmıştır.
kahvehaneler sosyal hayatın bir parçası olarak varlıklarını hala sürdürmektedir. dikkatli okunduğunda toplumun büyük bir bölümünün siyasi kanaatleri bu mekanlarda şekillenmektedir.
televizyon ve gazeteden takip edilen siyasi ve sosyal gündem, sıcak çay ve kahve ile birlikte yorumlanır ve şekillenir, sıcak sıcak sokağa servis edilir.
