aydınlanma çağında özellikle de reform haraketi başlamadan önce daha rönesansla beraber sekülarizm başlamış ve toplumu çok yönlü etkilemiştir.
sanat,toplum yapısı ve siyaseti etkileyen bu feslefede, din adamlarının kendilerine ayrıcalıklı bir sınıf olusturmasını engellemek tek amac değildir. hümanist bir şekilde, inancın insanın kendi sorumluluğunda olmasını ve kimsenin inancından dolayı farklı muameleye maruz kalmasını istemeden yaşayan bir toplumu hedefler.
yoksa din adamlarını serbest bırakınca ortaçağ avrupasında nasıl ayrıcalıklı bri sınıf yarattıkları örneği açıkça ortadadır.
Yine de ülkemizde, devlet dine karşıymış gibi gösterilmeye çalışılmaktadır. Buna uğraşanlar elbette ki kendilerine ayrıcalık tanımak için yapmaktadırlar. Eğer serbest bırakılırlarsa cahil toplumu çok rahat sömürebilme ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.
