osmanlı imparatorluğu döneminde sürekli es geçilen "vatan sevgisi" kavramının ilk defa vecd içerisinde vurgulandığı tiyatro eseridir. namık kemal fransa'da yaşadığı istek dışı gurbette tiyatroyu daha yakından tanır. dil ve toplum üzerindeki etkisi ve önemini farkeder. vatana döndüğünde çok önem verdiği vatan sevgisini tiyatro aracılığı ile halka anlatmaya karar verir. ancak o zamana kadar pek önemsenmemiş olan bu kavramın halka yabancı olabileceği kaygısıyla başyazarı olduğu ibret gazetesi'nde "vatan" adlı bir makale yayınlar ve insanın vatanını neden sevdiğini, neden sevmesi gerektiğini coşkuyla anlatır. yine bir kaç gün sonra halkın tiyatro kavramına da yabancı oluğunu düşünerek "tiyatro" adlı bir makale yayınlar. eser 1 nisan 1873 salı günü sergilenir. halk oyunu coşkuyla izler. pek çok insan göz yaşlarını tutamaz. tiyatro çıkışında oyundan oldukça etkilenen bir grup "allah muradımızı versin! muradımız budur!" şeklinde tezahüratlar yapar. ol vakit padişah olan abdulaziz ise bu haykırışlardan kıllanır, zira muhalifler o sıralar şehzade murad'ı padişah yapmaya çalışmaktadır. oyunda herhangi bir suç unsuru bulunmadığından oyunun sahnelenmesi engellenemez fakat sudan sebepler üretilerek önce 6 nisan 1873'te ibret gazetesi kapatılır, ardından da 9 nisan'da namık kemal'le birlikte gazetenin diğer yazarları çeşitli yerlere sürgüne gönderilir. namık kemal kıbrıs'a magosa kalesi zindanlarına sürülür. namık kemal burada otuz sekiz ay geçirmiş ve fakat içindeki vatan ve tiyatro sevgisinden bir şey kaybetmemiş hatta daha da şevklenerek ortaya yeni eserler koymuştur. "vatan yahut silistre" türk tiyatrosuna önemli katkıları olan, türk tiyatrosunun acemilikten sıyrılmasını sağlayan eserdir.
ayrıca şunu da belirtmek de fayda var. namık kemal bu eseri ortaya koyarken, eserin adı için "vatan" ve "silistre" sözcükleri arasında çelişkide kalmış sonra kitabın adını "vatan", parantez içinde de "yahut silistre" şeklinde belirlemiştir. sonradan eser "vatan yahut silistre" adıyla anılmaya başlanmıştır.
not: entry tamamen bana aittir. başka sözlüklerde de yazarlığım var ve bu entry oralarda da aynen mevcut.
