uzerinde gayet kolaylikla degisiklik yapilabilecek yargidir: allah'in gercek oldugu sanrisi, gercek allah sanrisi, ve anlam degismeyecektir.
bu cumle bu nedenle icinde uretilip tuketilen bir mantiga sahiptir. soyle ki: allah'in sanri oldugunu dusunmeyen biri zaten kafasindakinin gercek oldugunu dusunur. allah kavrami o'nun bildigi gercekligin bir parcasidir, ta kendisidir. dolayisiyla, birisi "allah'in sanri oldugu gercegi" diye bir tanimlama ile karsisina ciktigi zaman, iddiada bulunanin gercegi bilmedigi, asil iddia sahibinin bir sanri icinde oldugunu dusunecektir, ve inanacaktir. demek ki ancak allah'a gerceklik anlayisi icinde yer vermeyen bir kisi (ateist/kafir/inanmayan vs.) bu cumleyi sarfedebilir. burada hangisinin "gerceklik" anlayisinin dogru olduguna kim karar verecek? ya da neye gore karar verilecek? zaten sorunumuz butun insanligin uzerinde mutabik kalacagi mutlak bir gerceklik memleket saat ayari merkezi olmamasi. demek ki kafalar kendi gerceklik anlayislarini bu ortak saate gore ayarlayamazlar.
kafalar neye gore ayni gerceklik duzleminden bahsedebilir? nasil bir alan her iki gercek kabullenisin de test edilebilmesini saglar? allah'in sanri oldugunu iddia edenler bilimsel bir ispat kullanmayi ve seylerin fiziksel varoluslarini, baglantilarini referans alirlar. allah'in gercek oldugunu iddia edenler ise duygularin referans alinmasi ve sebep sonuc iliskisinin basit tutulmasini tercih ederler. ancak her ikisi de kirmizi baslikli kiz'in masal oldugunu veya superman'in bir hayal kahramani oldugunu, kesinlikle "gercek" olmadiklarini; ya da antik yunan'in tanrilarinin uydurma oldugunu, ve gunese tapmanin sacma oldugunu soyleyecektir. ama bu ortak nokta hangi mantiga gore bu orneklerde bu kadar evrensel calisabilmektedir? nasil olur da bazi hayal mahsullerinin neye ve hangi kritere gore "hayal mahsulu" oldugunu, nelerin gercek olgunu beraber tespit edebilenler, yani ayni insanlar, sozkonusu allah oldugunda gercegin ne olduguna dair uzlasamaz? bu ikisi hangi dusunsel duzlemde bulusup neyin gercek neyin sanri oldugu konusunda anlasabilir? boyle bir yontem var mi? ortak bir olcu birimi gelistirilebilir mi? mesele budur.
