cevabı insani değerlerle ilişkilendirilebilecek soru. bir şeyi yapıp yapmama ya da bir eylemde bulunma nedenimiz bir otoriteden dolayıysa eğer, söz konusu otorite (tanrı, devlet, yasa koyucu, hukuk vs.) boşluğunda ne yapacağımızı bilemememiz normaldir. fakat iyiye yönelme -ki burada iyinin ne olduğu da başka bir tartışma konusudur- bu kavramların üstünde bir değer olmalıdır. bir insanın canını sırf tanrının gazabından korktuğum için almıyorsam, hem inandığım tanrıya hem de kendime karşı ikiyüzlü bir tutum içerisinde bulunuyorum demektir. bir insanın canını sırf insan olduğu, kendi varoluşunu gerçekleştirme olanağı olduğu, onun da ne olursa olsun bir değerler varlığı olduğundan dolayı almıyorsam, işte o zaman ahlaki bir eylemde bulunuyorum demektir. tabi ki kötülük her daim var olmuştur ve herkesten aynı bakış açısını beklemek bir ütopyadır; ancak olayın biraz da toplumsal yönüne bakıldığında herkesin herkesle her şey için sürekli bir çatışma halinde olduğu bir dünyada sürekli bir korku ve endişe içinde yaşamayı sanıyorum kimse istemez. kaos ortamları da yeni değerlerin ortaya konulması açısından zaman zaman gerekli olabilir. fakat ahlakın ve ahlaklı olmanın kaynağını kendi aramızdan alıp göklerde bir yere koymak hayalciliktir. dilim döndüğünce (genelde pek dönmez) anlatmaya çalıştım ama soru provakatif değil de gerçekten samimi bir soruysa merak eden thomas hobbes'un leviathan'ını okuyabilir.
