Keneviri bitkisi üç kardeş türe sahiptir. Bunlara Latince cannabis indica, cannabis sativa ve cannabis rudelaris denilmektedir. Bu bitkiye verilen diğer isimler kendir, kınnap veya deli gonca, esrar, maruhanna gibi isimler verilmektedir.
Bu bitkininin anavatanı olarak pek çok internet kaynağı Güney Hindistan'ı gösterse de hatalıdır. Bu bitkinin morfolojik olarak evrimleştiği yer Orta Asyadaki Tanrı Dağlarının yüksek rakımlı bölgeleridir. Yüksek irtifanın getirdiği yüksek ultraviole (mor ötesi) ışınımlara çok dayanıklı bir bitkidir. Çok eski çağlarda önce Hindistan'a, sonra ipek yolu ticareti ile tüm dünyaya yayılmıştır. Sıcak ve orta sıcak iklimlerde büyür.
Sözlükte başka bir bitki olan afyon, yani haşhaş ile karıştırıldığını görmekteyim. Latincesi lachryma papaveris olan afyon (haşhaş)bitkisinden morfin, kodein ve türevleri üretildiğinden, ülkemizde çok sıkı devlet kontrolünde ekimi yapılmakta ve ilaç sanayine hammadde sağlamaktadır. Öte yandan hint keneviri bitkisinin ekimi ve yetiştirilmesi hiç bir biçimde Türkiye sınırlarında yasal olmayıp, bu suçun ciddi anlamda cezai müeyyideleri bulunmaktadır. Hahaş bitksinden üretilen baz morfin, aynı zamanda tehlikeli bir yasadışı uyuşturucu madde olan eroin yapımında hammadde olarak kullanılmaktadır.
Sözlükte yaşanan karışıklığın sebebi, ingilizce kullanılan "hashish" kelimesinin, esrar macunu anlamına gelmesindendir. Yani
Türkçe haşhaş ve ingilizce hashish farklı bitkilerden elde edilen ve tamamen farklı kimyasal yapılara sahip olan, iki farklı uyuşturucudur.
Kenevir bitksi endüstride iplik yapımında kullanılmaktadır. Aynı zamanda bazı ülkelerde sınırlı tıbbi kullanımı da bulunmaktadır. Bitkinin yağınından izole edilen THC ve CBD üzerinden ortay çıkarılan hammadde, marinol ve cesamet gibi ilaçların hammaddesini oluşturur. Bu ilaçların kullanım alanları: kronik ağrı, kemoterapi ve AIDS'e bağlı iştah bozukluğu, mide bulantısı ve bazı aksiyete bozukluğu türleri yer almaktadır.
Kenevir bitkisinin kronik kullanımı üzerine yapılan bazı deneyler, büyüme çağını tamamlamamış, yani genç deney farelerinde yapılmıştır. Büyümesi devam eden farelerin düzenli olarak esrar kullanması, ileride düzeltilmesi imkansız biçimde hafıza bozukluğu ve öğrenme yetisinde kayba yoıl açmaktadır. Bu durumu beyin gelişimindeki bazı kritik evrelerin bloke edilmesi olarak açıklayan bilim adamları, büyüme çağını tamamlamış fareler üzerinde yapılan deney sonuçlarına göre, yaşanan hafıoza kaybı ve öğrenme güçlüğü belirtilerinin uzun zaman sonra düzelme eğilimi gösterdiğini tespit etmiştir.
Bu bitkinin kullanımı tütün ve sigara türlerinde da olduğu gibi akciğer kanseri ve kalp-damar hastalıklarına yol açtığı ispatlanmıştır. Buna ek olarak, hafifi bağımlılık yapıcı etkisi bulunmaktadır. Ancak bağımlılık düzeyi göreceli olarak daha düşüktür. Bu maddenin kullanımı esnasında akut şizoid episodlar, paranoid algı değişimleri olabilmektedir. Ek olarak, kronik suistimalde fiziksel aktivite yavaşlaması, pasiflik, üretim yapamama, isteksizlik, motivasyon kaybı, ilgisizlik, özgüven kaybı ve B vitamini eksikliğine bağlı semptomlar ortaya çıkmaktadır. Bu konuda karşılaştırmalı bir tablo için aşağıdaki linke tıklayınız:
