--- finali izlemeyen okumasin - spoiler --
1) jack dahil tum karakterlerin izledigimiz tum flashback'leri gercek dunya hayatlaridir. hepsi daha once flashback'lerde gordugumuz gibi farkli farkli sebeplerden oceanic 815 ucagina bindiler. ama sawyer conman, jack bekar bir adam, locke bobreklerini babasina kaptirmis bi looser (digerlerini siz doldurun) olarak ucaga bindi. yani 6. sezondan itibaren ogrenmeye basladigimiz hikayeleri gercek dunya hayatlari degil, paralel evren hic degil (bu onemli). bunun ne olduguna daha sonra deginecegim.
2) yasadigimiz dunya'nin icinde varolan ama belli kurallar cercevesinde ulasilabilen bi adamiz var. bu adanin kurallarini adanin jacob'i diyebilecegimiz kisi belirliyor. bu adanin iki onemli misyonu var. birincisi tum insanlarin yasam enerjisi adanin icinde (daha once cok yerinde bi sekilde) ab-i hayat diye belirtilen yerde muhafaza ediliyor. dogal olarak da ada yuzyillardir buradan haberdar bi azinligin da ilgi odagi. ikinci misyonu ise gercek dunyadaki hayatlarinda iyi bi insan olamayan bazi kisilere ikinci bi sans verilen ortam olmasi.
3) simdi gelelim asil kafa karistiran kisma. altinci sezondan baslayarak izledigimiz sahneler neyin nesi? bunlar dizide gordugumuz karakterlerin olmeden hemen once gercekle hayali birbirine karistirarak gordukleri yanilsamalar. yani aslinda jack'in hic oglu olmadi, sawyer hicbir zaman polis degildi, faraday hic muzige ilgi duymadi vs. sadece boyle bi hayatlari oldugu yanilsamasini yasadilar ve bu yanilsamanin icinde biri (desmond) gelip onlari mefta olduklari konusunda ayiltana kadar gercekligi yasadiklarini zannettiler. ( bu acidan malum "i see dead people" repliginin gectigi filmimiz ile benzerligi var). herkes desmond gelip onlari aydigi anda gercek hayatini ve o hayatin nasil sona erdigini hatirladi.
4) simdi soyle bi soru da sorabilirsiniz: ama bu adamlar ayri ayri yerlerde ayri ayri akibetlerle olduler, peki o zaman nasil hep bir anda kilisede toplanip ayni anda ahiret hayatina gecis yaptilar? bunun aciklamasi cok net bi sekilde cristian shephard da gizli. (finaldeki jack-cristian sahnesi dizinin gelmis gecmis en onemli aniydi. herseyin cevabi aslinda ordaydi bi nevi. bu sahneye yine donecegim. ) lostie'lerin hepsine kurtulmasi imkansiz bi kazadan kurtarilarak adada ikinci bi sans verildi. bunun neticesinde bazilari adada ilk haftalarda oldu (shanon, boone), bazilari adadan kurtuldu bi daha geldi oyle oldu (jack, ve yillar hatta yuzyillar sonra olecek olan hugo), bazilari da adadan kurtulup gercek dunyada gozlerini yumdu (kate, sawyer vs.). ama cristian shephard'in dedigi gibi herkes olum anindaki o birkac nanosaniyelik zaman diliminde ayni yanilsamayi yasadi. 815 sayili ucusun oldugu gune geri donuyorlar, ucaktan sapasaglam iniyorlar ve tamamen yanilsamalardan ibaret bi hayati yasiyorlar, ta ki desmond onlari ayiltana kadar. bu yanilsamalar gercek degil, hepsnin olmeden once zihninde canlanan hayaller. o yuzden zaman kavrami yok. herkes olurken bunu yasiyor (yeni ada koruyucusu hurley bile bunu yasiyor) ve "simdi" kavraminin olmadigi bu hayal evreninde kaderi ile yuzlesiyor. yani iyi bir insan olarak olmusse cennete, kotuyse cehenneme (dizi aslinda cehennem betimlemesinden ozellikle kaciniyor, daha cok cennete giremeyeceklerin kaldiklari yer demeyi tercih ediyor) gidiyor. bu nedenle de zaten son kilise sahnesinde michael, anna lucia, mr eko gibi karakterleri goremiyoruz. yani diziye gore onlar adada kendilerine verilen 2. sansi degerlendiremiyor, cennete gitmeyi hakedemiyorlar. ayrica ben'i de kilisenin disinda beklerken goruyoruz. ben kendisi cennet'e gitmeyi haketmedigini dusunuyor. belki de girmeye calissa da giremeyecek, orasini bilemiyorum.
5) tekrar christian shephard sahnesine geri donelim. dedigim gibi bu 2 dakkalik sahne lost'un bence en onemli sahnesiydi. ozellikle secilmis bi ayrinti ayrica onemliydi. arka plandaki vitraya tum dinleri temsil eden semboller islenmisti. kilisede boyle vitray olmasi absurddu ama verilen mesajla uyumluydu. oyle ya da boyle hepimiz oluruz ve arkada gordugunuz dinlerin de dedigi gibi bu hayat testinde yaptigimiz herseyin karsiligi olarak ahiret hayatimiz belierlenir. hangi dine inanirsaniz inanin bu is boyledir mesaji verdiler. kendilerince evrensel, kucaklayici olmaya calistilar.
6) bi de benim aklima hala kurcalayan bazi sorular var. ornegin, jacob gercekten adada ikinci sans verilenleri kendi mi seciyor, yoksa onlar zaten ilahi bir guc taraifnan zaten secilmis de jacob sadece gidip onlarla hayatlarinin belli bi noktasinda kontakt mi kuruyor. bana nedense ikincisi daha olasi bi alternatif gibi geliyor ama farkli yorumlamak mumkun.
-- finali izlemeyen okumasin - spoiler --
-- spoiler olabilir de olmayabilir de--
son olarak dizi finalinin bana hissettirdikleriyle bitiriyorum. son bolume binlerce cevaplanmamis soruyla giren bi dizi olarak lost final bolumuyle beni mutlu etti. bu diziyi ilk sezonunda bu kadar sevme nedenimiz olan duygu derinligini finalde bana doyasiya yasattilar. "hersey nereye baglanacak, nasil aciklayacaklar" sorularina odaklanarak izleyenlerin finaldeki pekcok guzel sahneyi es gectigini dusunuyorum. ornegin, juliette'in sawyer'a "it worked" dedigi an -bu bolum sezon finali olmasaydi- eminim bircok sozluk yazarina sayfalarca entry girdirecek cinsten bi andi.
