ibn-i haldun'a göre hilafet daha farklı yönetim biçimlerine(sair cumhuriyet sistemlerine) geçiş için bir basamak ya da ara süreç olabilir bu da demek değildir ki her müslüman ülke illa hilafetle yönetilmek zorunda, elbette farklı ve islama göre meşru yönetim biçimleri çıkacaktır( demokrasi).
aristo da şunu der; demokrasi cumhuriyetin ifsat olmuş halidir. yani her halükarda liderden yakınma hali her düşünürde görülüyor.tabi bu da topluma yansıyor. kimse bana gösteremez ki yöneticisinden yana yakınmayan bir halkı.
uzatmak istemiyorum ama yazacak çok şey var. kısaca derim ki fikir sahibi olunmadan zikir sahibi olunmaz.olmayın, yapmayın, etmeyin.