bu soruyu önce bir dinlinin gelip cevaplaması lazım. allah somut olarak dokunulabilir durumda mıdır diye? dokunulmaktan kasıt birisinin dokunması değil. onun birşeylere temaz anlamında dokunması onun dokunduklarının ona temasıdır.
eğer allah dokunan bir şey ise somut ise o zaman öncesi olmalıdır. yok değil ise idean ibaret ise (idea burada tamamen ilkel yunan filozoflarının kullandığı anlamdadır) o zaman öncesinde yine bir şey olmalıdır. çünkü bir tanımlama aslında bir şeyin bizim ona atfettiğimiz şeyler ondan çıkarıldığında geri kalan herşeydir. bir masa bizim onun için belirttiklerimizi çıkardığımızda nedir? odur. buradaki o ideadır. manadır. sözün ruhu diyesim var. işte o şeyin o her sonradan katılan tanımı alındıktan sonra kalanı asıl maddenin bir yansıması evrende. işte o yansımada sonuçta bir şeyin yansımasıdır ve o yansıma da bir ideadır. bu durumda yansımasının da bir aslı vardır. platonun belirttiği sırtı ateşe dönük insanların ateşin önünden geçen şeylerin gölgelerine isim vermesi gibi. ateşin önünden geçen asıl tanrı nedir? o aıl şeyin öncesinde ateş nedir niyedir mağara nedir niyedir bunları da tanrı mı (allah) koymuştur. belki de herşey tanımın maddeden bağımsız olarak koyduğu soyutluluğun farkındalığı ile ilgilidir.
