türk tarihinin en önemli figürlerindendir. devlete ait teorik ve pratik her alanda muazzam başarılara nail olmuştur. kurduğu istihbarat teşkilatının başına ömer hayyam'ı geçirmek istemiş, hayyam bunu kabul etmeyince de ona muazzam bir rasathane kurmuştur. hasan sabbah'la hayyam sayesinde tanışan nizamülmülk, istihbaratın başına sabbah'ı getirmiş ancak sabbah'ın farklı amaçlar güttüğünü hissedince görevden azletmiştir. bu da sabbah'ın intikam almasına yol açmıştır. nizamülmülk'ün öldürülmesi olayı melikşah tarafından planlanır, sabbah'ın adamlarına yaptırılır. melikşah ile gittiği bir av sırasında öldürüleceğini hisseden nizamülmülk, adamlarına melikşah'ı kendi ölümünden bir ay sonra öldürmeleri emrini verir. kendi ölümünden bir ay sonra da melikşah öldürülür.
