Samanîler (875-999), Orta Asya ve doğu iran'da kurulmuş, adını kurucusu Saman Hüdâ'dan alan bir hanedanlıktır. islâm ordularının iran'ı ele geçirmesinin ve Seferi egemenliğinin yıkılmasının ardından iran'da iş başına geçen ilk yerli yönetimdir.
Samanîler dönemi Tacik milletinin başlangıcı olarak kabul edilir. Egemenlikleri 102 yıl süren Samanîler topraklarını, Horasan, Taberistan, Kirman, Cürcan, Rey ve Maveraünnehir'e kadar yaymışlardır. Egemenliklerini kabul ettirmek için Sasaniler'in devamıymış gibi davranmışlardır. Başkentleri Buhara, Semerkand ve Herat gibi kentler olmuştur.
Samanîler eski iran Kültürü'nü canlandırmak ile kalmadılar ve islâmiyet'in yayılması için de büyük çaba sarfettiler. Pers-iran kültürünün tüm etkilerini Orta Asya'ya yaydılar. Sanatta çanak - çömlek yapımında ileri gittiler, ve süslemeli yazıları olan eserler verdiler. Toprakları içindeki birçok topluluk islâmiyet'e girmeye başladı. Tarihçilere göre Samanîlerin gayretleri ile o dönemde yaklaşık 200,000 Türk islâmiyet'e girdi. Türkler'in islâma girişi gelecekte bölgeyi egemenlikleri altına alacak olan Gazneliler'in büyük bir hızla güçlenmesine ortam hazırladı. Devletleri 999 yılında Karahanlılar tarafından yıkıldı.
