bu sadece türklerin 1300 yıldır islamiyetten bir hayır görmemesi ile alakalı bir durum değildir. evet doğrudur, islamiyetten herhangi bir yarar görülmemiştir, tıpkı bilinen 50.000 yıllık tarihte, çeşitli dinlerle yoğrulan insanların görmediği gibi.
dinler, vaoluşu sorgulamaya başlandığından beri insanların hayatlarında hep vardı. çünkü insanoğlu her zaman hayatta tutunacak bir dal, sığınacak bir liman aramıştır kendine. içinde yaşadığı şu boktan dünyayı beğenmediği için, kendisinin daha iyisine, hatta daha iyisinden bile iyi olan hayalindeki dünyaya layık olduğunu düşünmekteydi. bu sebeple yaşamında yer almayan, daha farklı, daha ihtişamlı, ona güç verebileceğini düşündüğü şeylerden medet ummaya başladı. düşünceler geliştikçe, tapınılan şeyler de değişti. bu bazen kendisinden daha güçlü, kendisine zarar verebilecek, korktuğu veya hayrete düşürücü bir şey oldu. fakat insanoğlu yaşadıkça, gördükçe ve öğrendikçe, bu gibi şeylerin aslında ona güç veremeyecek şeyler olduğunu anladı. tapınılması gereken şey, elle tutulamayan, gözle görülemeyen, her şeye gücü yeten bir şey olmalıydı. bu şeyin kudreti, yaptığı söylenenler ve yapacakları insanoğlundan çok daha fazla olmalıydı ve oldu. insan tanrıyı yarattı. bu çeşitli toplumlarda çeşitli söylemlerle gelişti. insanların hayal güçleri ve korkuları ile beslendi. yaşayan hemen her toplumda gelişti ve insanların hayatlarına yön vermeye başladı. yaşayan bütün toplumlarda, birileri çıkıp kendilerinin bu güce daha yakın olduğunu söyleyerek insanları etkileri altına aldı. din artık hayallerdeki değil, toplumun içinde, tam tepesindeki bir güçtü. egemen kesim bunu çok iyi değerlendirip, insanları istedikleri gibi yönlendirmeye başladı. dini arkalarına alarak ulaşılmaz, karşı gelinemez bir kimlik yarattılar kendilerine. kimi zaman kendilerini tanrı, kimi zaman tanrının oğlu, kimi zaman ise tanrının arkadaşı ilan ettiler. bu durum bazen öyle akıl almaz bir duruma geldi ki, kutsal olarak görülen kişinin bile uydurma olduğu, kullanıldığı görüldü.
dinler her zaman bu dünya menfaatleri için kullanılan, uydurulmuş hayal gücünden ibaret olmuştur. belli bir kesim bundan faydalanmış, geri kalan bütün toplum bu sayede ezilmiş ve sömürülmüştür. bu sebeple insanların sadece islamiyetten değil, hiçbir dinden hayır görmesi beklenemez.
