başlığın "osmanlı devleti olmasaydı türkiye cumhuriyeti olur muydu" şeklinde olduğunu farzedersek; koskoca bir imparatorluğun tarihte olmayışı sadece kendinden sonra aynı coğrafyada kurulacak devleti veya devletleri değil, tarihin direkt kendisini; yani tüm dünyayı etkiler. eğer osmanlı devleti hiç kurulmamış olsaydı da bu topraklarda mutlaka birileri hüküm sürecekti. bu farazi devletimizin değişen şartlara adapte olup osmanlı devleti'yle aynı hataları yapmayıp herhangi bir dönemde yıkılmamış olması, şu an zaten o devletin hükümeti altında yaşamamız anlamına gelirdi. Veya bu farazi devlet yıkıldı diyelim; yerine kurulacak yeni devlette yaşayan bizler de "x olmasaydı y olur muydu" diye başlık açacaktık.
