küreselleşmenin yarattığı tek tiplik ve ulaşılabilirlik sebebiyle; gittikçe niteliğini kaybeden kavram. öncelikle belirtmeliyim ki, her iki durumun da yok ettiği ortak unsur; merak duygusudur.
insanlar birbirleriyle neden yakınlaşır veya neden paylaşır? çok çeşitli sebepleri olması bir yana, en önemli etken; bireyin, ait olduğu toplumu tanıma ihtiyacıdır. yani bir insanın, bir başka insanın iç işleyişini merak etmesi kadar doğal bir şey olamaz. başkasının beyni gibi düşünebilmek mesela, ne kadar ilginç ve ulaşılmaz değil mi?
ancak, teknoloji sayesinde artık insanlar, birbirlerinin iç işleyine daha bir ulaşabilir olmuştur. misal facebook, twitter gibi oluşumlar sayesinde; arkadaşınızın o anki ruh halini, olaylara anlık tepkisini veya ancak normalde saatlerce soru-cevap şeklinde öğrenebileceğiniz ilgi alanlarını bir tıkla öğrenebilirsiniz. özel hayatını izleyebilirsiniz ve onda, sizin tarafınızda merak unsuru uyandırabilecek her bir şeyi hızlıca tüketirsiniz.
bu aynı, zeki insanların soracakları soruya gelecek cevabı tahmin ettikleri için o soruyu sormaması gibi bir şeydir. zaten karşısındaki insanın nasıl bir şey olduğunu ayrıntılayabilen insan, artık ilişkilerinde o kadar da özenli ve ayrıntıcı davranmayacaktır.
- nasıl olsa facebook' u vardır, oradan bakarım yahu sevdiği müziklere.
gibi bir düşünce sistemi, insanların yakınlaşma imkanını ortadan kaldıracak ve ikili diyaloglar sadece facebook adresi alma angaryası olarak görülecek. yani her insan bir diğerini, televizyon izlermişcesine izleyecek. etkileşim yok, paylaşım yok; sadece konu başlıklarıyla sınırlanmış muhabbetler var. yani insanların genelde hoşuna giden ve birbirlerini tanımasında büyük rol oynayan, "konu konuyu açtı" durumu bile ortadan kalkacaktır. arkadaşa grup davetiyesi yollanacaktır, o kişi bunu kabul ederse işte size ortak payda. bitti.
bununla da bağlantılı olan tek tipleşme ise, insanlarda "o da aynıdır" mantığını ortaya çıkaracak ve yine "merak" unsurunu ortadan kaldıracaktır. misal, kafalardaki "insan" profili kalıplara indirgenecektir. insandan önce, çoğunluğun beğenilerine sahip olup olmadığı sorgulanacaktır ve büyük ihtimalle "facebook' u varsa cep telefonu da vardır" gibi bir düz mantık süreciyle, kafalardaki insan profili sığlaşacaktır. ki tabi burada mevzu bahis olan "merak" unsuru, kimin hangi renk iç çamaşırı giydiği falan değildir. soyut bir meraktır yani insanın özüne dair olan şeyler.
