Kemal Tahir'in eşşiz romanı...kayı boyunun bizans sınırlarına yerleşmesini ve ilk türk devletinin kurulmasını anlatır. romana ismini veren karakter kayı boyundaki türk kadınlarının lideri bacıbeydir ve devlet ana olarak anılır. tarih olarak ertuğrul gazinin ölümü ve osman beyin beyliğin başına geçmesi arasındaki zamanı anlatır. ahilikten mevlanaya, yunus emreden, türk büyüklerinin yetişme tarzına kadar; o deviri okuyanlara yaşatmakdadır. kemal tahirin bir çok romanında olduğu gibi türk tarihine ışık tutan bu romanıda hikayeyi bir çok karakter üzerine bölmekte ve bir kişi üzerine yoğunlaşmamaktadır.
romanın baş karakteri çelebi abisinin intikamını aldıktan sonra osman gazinin önerdiği kale komutanlığını reddedip, osman gaziden ganimet olarak ele geçirilen kitapları taleb etmesi ayrı bir göndermedir * .
