osmanlı'nın batı karşısında art arda gerilemesi 1600lerin sonlarıyla başlar, 1700ler boyunca devam eder.
* avusturya karşısında yenilgiler (1699, 1718, 1791)
* rusya karşısında yenilgiler (1774, 1792, 1812)
* yunanistan'ın bağımsızlığı (1829)
* bilim ve teknik alanda batıdan geri kalma, hep anayasadan falan öncedir.
tekrar yazayım, tanzimat fermanı 1839, anayasa 1876.
yani osmanlı, daha başında halife varken, islami usullerle yönetilirken avrupa karşısında gerilemeye, adım adım avrupa'dan atılmaya, bilimde teknikte geri kalmaya başlamıştı. suçu anayasaya atmak ancak kendi kendini tatmindir. öküzlere duyurulur diyen sivrizekalıya duyurulur.
