sened i ittifak

entry22 galeri
    8.
  1. 1808'de ayanlar ile padişah ii.mahmut arasında imzalanan belgedir. öncelikle bu belgenin imzalanmasında önemli rol oynayan olaylardan bahsetmek gerekir. gerileme dönemindeki osmanlı imparatorluğu'nda baskıcı, keyfî ve belki de anarşik bir yönetim uygulanmaya başlamıştı. sonuçta padişahı kısıtlayacak hiçbir güç yoktu. devlet, islam'ın emrettiği şekilde yönetiliyordu. yani halk, padişaha itaat etmek zorundaydı. buna rağmen halkın sabrı taşmaya başlamıştı. sonuçta otoriter bir devlet anlayışı vardı. dönemin sadrazamı alemdar mustafa paşa'nın arabuluculuğuyla ayanlar ile ii.mahmut arasında sözleşme imzalanmasına karar verildi.

    bu sözleşme sonucunda padişaha ve devlet otoritesine olan itaat artmış olacaktı. bu da devletin merkezî otoritesini artıracaktı. ayanlar ise kişi hak ve özgürlüklerini az da olsa genişletmiş olacaktı. aynı zamanda padişahın keyfî davranışları da kısıtlanacaktı. ancak, bu sözleşme uzun ömürlü olamamıştır.

    sözleşmenin bir diğer önemli tarafı ise şerif mardin'in üzerinde durduğu merkez-çevre ilişkisidir. öncelikle merkez çevre ilişkisini de kısaca açıklayalım: merkez, padişah ve padişahın etrafındaki kişilerden oluşur. çevre ise kısaca halktır. çevre, oy hakkını kullanarak devletin başındaki kişiyi tayin ediyor. devlet ise halkına hizmet, güvenlik vb. şeyler sağlıyor. ancak, osmanlı imparatorluğu'nda oy verme gibi bir olay olmadığı için merkez-çevre ilişkisinin gelişmediğini söyleyebiliriz. halkın hükümdar karşısında herhangi bir gücü yoktu. ama padişah, yaptığı keyfî davranışlarla halkına yön verebiliyordu. sened-i ittifak'ta ise belki de ilk kez çevrenin merkez ile bir etkileşime girdiğini ve bir sözleşme dahi imzalayabildiğini görebiliyoruz.
    0 ...