bu konuya çok kafa yormuş biri olarak yapabileceğim bir kaç açıklama var ama peşinen söyleyeyim herkese mantıklı gelmeyebilir.
-bir şeyi yapmak veya yapmamak insanın elindedir. yani insanın iradesi vardır. ancak insanın yapmak veya yapmamak kararını vermesinde etkili olan çevresel faktörler vardır. akıntıda sürüklenen bir insan gibi düşünün. biz de hayatın akışında sürükleniyoruz. sürekli farklı kuvvetlerin, olayların etkisinde bir çok seçim yaşıyoruz. ve başımıza gelen herşey ama herşey bizim kararımızı etkiliyor. kader aslında başımıza gelen ve kararımızı etkileyen olaylara verilen isim. bizim bu olaylar karşısında nasıl hareket edeceğimiz ise bizim irademize kalmış.
-gelelim allah'ın bizim vereceğimiz kararları bilebilmesine. hani yukarıda dedik ya olaylar karşısında verdiğimiz kararları kendi irademizle veriyoruz diye. 'eğer allah bu kararımızı biliyorsa ortada bir iradeden bahsedilebilir mi yahu?' diye sorduğunuzu duyar gibiyim. cevabı evet efendim bahsedilebilir. şöyle can alıcısından bir örnek vereyim. bir yamacın sonunda ki bir uçurumu düşünün. ve yamaçtan aşağıya doğru yuvarlanmakta olan bir taş düşünün. bir kaç saniye sonra ne olacağını bilebiliriz değil mi? neden bilebiliriz, çünkü taşın izlediği yolu biliyoruz bu bir. taşın üzerine etkiyen kuvvetleri biliyoruz, bu iki. üçüncü maddeye gerek var mı? hayır yok çünkü bu elimizdeki bilgilerle ve kısıtlı beynimizi kullanarak taşın akıbetinin bir kaç saniye sonra uçurumdan yuvarlanmak olduğunu biliriz. evet bir nevi geleceği görmüş olduk, başka bir deyişle taşın kaderini bildik. şimdi aynı denklemin kompleks halini düşünün. yani bir insanın hayatını. kendinizi taş yerine, yuvarlandığı yamacı hayatınız yerine ve geçen süreyi de hayatınız olarak düşünün. ve tıpkı taşa etkiyen bir kaç kuvvet gibi sizin de hayatınıza etki eden binlerce belki de milyonlar kuvveti düşünün. ve gözlemci olarak da allah'ı düşünün. siz kısıtlı bilginizle ve beyninizle taşın akıbetini bilebiliyorken herşeye gücü yeten, ilmi ve bilgisi sonsuz olan yüce yaratıcının bizim hayatımıza müdahil olan her türlü olay ve etkiyi bilirken vereceğimiz kararları, hatta hayatımızı bilmesi sizi neden şaşırtıyor? o allah ki kişiye şah damarından daha yakın olan, onun aklını, kalbini okuyan ve hayatına etki eden herşeyi bilen yüce varlığın, sen bile şu kısıtlı beyninle nice tespitler nice tahminler yaparken, senin yaşayacaklarını bilmesi neden sana imkansız geliyor? rıdvan dilmen bile gol olur dediğinde gol olmuyor mu ulan? şeytan rıdvan atağın gelişimine göre gol olup olmayacağını anlayabilyor da sonsuz ilim ve bilgi sahibi yüce yaradan neden bilemesin?
ayrıca konuyla alakalı bir bkz veriyorum. benim hoşuma giden bir konu, yazıyı beğendiyseniz buna da bir göz atınız.
her ne kadar bu fikrin bazı nedenlerden dolayı çürütüldüğü iddia edilse de bu kişiler allah'ın zamandan ve mekandan bağımsız olduğunu işin içine katmazlar o yüzden rahat rahat okuyunuz.
