bilinç akışı karakterin düşünme eylemini olduğu gibi aktarmaya çalışan bir edebi tekniktir. yapıtlarda iç diyalog şeklinde göze çarpar. bilinç akışı tekniğini kullanan yazarlara örnek olarak james joyce, william faulkner ve virginia woolf gösterilebilir. bilinç akışsal yazın modernist hareketle yakından ilişkilidir. psikolojiden edebiyata girişi may sinclair sayesinde olmuştur.
detaylar
bilinç akışsal yazın genellikle bir iç monolog halindedir ve metnin takibini zorlaştıran, karakterin parça parça olan düşüncelerini veya anlık duygularını yansıtan çeşitli anlam ve noktalama hatalarıyla biçimlenir. bilinç akışı ve iç diyalog, konuşmacının bir dinleyici veya 3. şahsa hitap ettiği ve genelde şiir veya dramalarda görülen dramatik monologlardan ayrılmaktadır. bilinç akışında, konuşmacının düşünce süreci kişinin kendisine yönelmiştir ve biz buna sadece kulak misafiri oluruz. bu iç monologlar, öncelikli olarak kurgusal bir araçtır.
önemli örnekleri
muhtemelen bu tekniği kullanan ilk edebi ürün ovid'in methamorphosesudur. sir thomas brown'a ait olan the garden of cyrus (1658), nesnelerin, geometrik şekillerin ve numerolojinin hızlı ve bağlantısız kullanımı ile bilinç akışsal yazının ilk ürünleri arasında yerini almaktadır. [gyula krudy]nin bazı ürünleri de (the adventures of sindbad) bilinç akışının müjdecisi olan kimi teknikler içermektedir. bu tarzın gelişiminde incelenebilecek diğer örnekler laurence sterne'ün the life and opinions of tristram shandy ve gentlemani (1760), edgar allan poe'nun the narrative of arthur gordon pym of nantucketı (1837/1838) ve édouard dujardinin les lauriers sont coupésudur (1888). tolstoy anna kareninanın (1877) düğüm kısmına ulaşan bölümlerde bilinç akışına benzer bir yöntem kullanmıştır. arthur schnitzler'in erken dönem işlerinden leutnant gustlda (1900) da bilinç akışı tekniği görülmektedir. ancak bilinç akışsal yazın asıl yükselişini 20. yüzyılda yakalamıştır. virginia woolf, james joyce ve william faulknerın eserleri bu yükselişe öncülük etmiştir.
bilinç akışı tekniğiyle yazılmış önemli eserlerden birkaçı:
j.d. salingerın çavdar tarlasında çocukları (the catcher ın the rye)
dorothy richardsonun pilgrimageı
james joyceun ulyssesi (özellikle de molly bloomun içkonuşmaları)
virginia woolfun deniz feneri (to the lighthouse), dalgalar (the waves) ve mrs. dallowayi
william faulknerın the sound and the fury ve as ı lay dyingi
robert anton wilson ve robert sheanın ılluminatus!u
william styronun lie down in darknessı
allen ginsbergin howl adlı şiiri
jack kerouacın on the roadu
samuel r. delanynin dhalgreni
hubert shelby jr.ın last exit to brooklyni
hunter s. thompsonın fear and loathing in las vegasi
jerzy andrzejewskinin gates to paradiseı
a.b. yehoshuanın a late divorceu
will christopher baerın phineas poe trilogysi (kiss me, judas ve hells half acreın tamamında, enny dreadfulun bazı bölümlerinde görülür)
song of solomon
oğuz atay'ın tutunamayanlar'ı
orhan pamuk'un sessiz ev'i
edebiyat dışındaki kullanımları
teknik sadece edebi eserlerde değil, görsel eserlerde de kullanılmıştır. çeşitli ingiliz komedi tiyatro toplulukları, absürdlükle bilinç akışını harmanlayarak yeni bir yorum yaratmışlardır.
müzik dünyasında ise bu tekniği rap şarkıcısı ghostface killah kullanmıştır. sözlerini kişisel fikirlerini ve ruh halini yansıtan karmaşık ve anlık ifadelerle oluşturmuştur.
(kaynak yok arkadaşım. alıntıladığım yerde yazmıyordu zira)