müslümanların iktisadi, sanayii ve teknolojik gelişiminin* geri kalmasına yol açan sebeplerdir.
öncelikli sebep: gelir çok, tüketim çok, üretim yok... ver yiyeyim, ser yatayım...
halbuki müslüman ülkelerin yer aldığı coğrafyada çok büyük yatırım ve harcamalar yapmaksızın büyük sermaye elde edilebilecek kaynaklar olduğunu görüyoruz. petrol, doğalgaz, inanç turizmi vb. ancak elde edilen gelirlerin ne kadarlık kısmının teknoloji, sanayii yatırımları ve ar-ge için kullanıldığı ortada. oysa ne güzel söylemiş atalar: hazıra dağlar dayanmaz.
''mefluc ederek azmini bir felc-i iradi,
yattın kötürümler gibi yattın mütemadi...
madem ki işleyemez, didinmez, uğraşmazsın,
iksir-i bekaa içsen emin ol yaşamazsın...'' mehmet akif ersoy
