yavuz sultan selim ile şah ismail'in karşılaşması oldukça önemli, tarihi bir olaydır. tarihi olduğu için kendi döneminde bakmak gerekir. öncelikle ikisinin de hedefi başındaki devletin (o zamanki haliyle saltanatın) bekasıdır. şah ismail'in başında olduğu devlet dönemin safevi iran'ıdır ve şiidir. o zamanlar fransız ihtilali gerçekleşmediği için türklük ve farisilik değil sünnilik ve şiilik önemlidir toplumsal hareket açısından. o yüzden, ne yavuz az türktür, ne de ismail türklüğün hakanıdır. şii safevi iran'ı ilerlemekte ve güçlenmekte olan bir devlettir o yıllar ve şiilik propagandası ile etki alanını oldukça artırmıştır. fakat sıkışıp kalmıştır bir coğrafyada. tek bir ilerleme yönü vardır ve o da anadoludur ama orası da osmanlı topraklardır. iran, bu yüzden uzun yıllar şiilik propagandası yapar anadolu'da ve buradaki halkın bir kısmını tesiri altına alır. bu mezhep ayrılığı çok ciddi boyuttadır ve amasya'da şehzade olan yavuz bu durumu çok net görür ve babasını uyaran mektuplar yazar. yavuz, şiiliği ve şah ismail'i devletin bekası için çok büyük bir tehlike olarak görür ve bu tehlikenin bertarafı için şah ismail'le savaşın kaçınılmaz olduğuna inanmaktadır. oysa osmanlı yüzünü batıya dönmüştür ve doğu ile yeterince ilgilenmemektedir. konu uzun kısa keseyim, sonunda yavuz babasını tahttan indirir, şiiliği seçip şah ismail'e biat eden kardeşini ve kendisine isyan edeceğini mektuplarından öğrendiği abeyini öldürür. saltanatın tek ve yetkin sahibi olarak hazır olduğunda şah ismail'in üzerine yürür. savaşın başlarında durum şah ismail lehine iken, çok iyi satranç bilen yavuz'un doğru hamleleri ve pek tabiki topları etkili kullanması ile çaldıran savaşı'nı yavuz kazanır ve şah ismail cepheden kaçarak canını kurtarır. yavuz bir çok stratejik yerleri alarak yoluna devam eder ve mercidabık savaşı, ridaniye savaşı gibi iki önemli zafer daha elde eder. üçte üç yapar yani. yavuz sayesinde anadolu ve iç birlik tamami ile kurulmuş olur, şiilerin ilerlemesi durdurulmuş ve dar bir çevreye hapsedilmiştir (günümüzde de iran'ın durumu budur), osmanlı, doğuyu tamamı ile güvenlik altına alıp yüzünü artık rahatça batıya dönebilecek duruma gelmiştir, hazine dopdolu, ordu sağlam ve disiplinlidir, osmanlı tüm müslümanların halifesidir artık.
şüphesiz şah ismail'de büyük bir liderdi fakat en büyük şanssızlığı yavuz'a düşman olmasıdır. sonrasında kendisi de yavuz'un büyüklüğünü kabul etmiş ve barış isteyen mektuplar göndermiştir. yavuz sultan selim sadece sekiz yılda doğuya diz çöktürmüştür. ihtimal o ki sekiz yıl daha yaşasa tüm avrupa, osmanlı olurdu. çok iyi santraç bilen, iyi bir divanı olan, çok sert ve disiplinli, meydan muharebelerini taktiksel dehası ile zafere çeviren çok iyi bir komutandır. çaldıran savaşı, gayet adil bir meydan muharebesidir ve taktik zekası ile yavuz kazanmıştır. ismail, kazansa tüm anadolu şii olacaktı ve ismail bir kısım tarafından süper komutan, bir kısım tarafından ise zalim olarak adlandırılacaktı.
tarih böyledir işte.
edit: çok acayip! birisine batmış olmalı ki bu yazı, (diğer yazdığım entrylerde) seri eksiye abanmıştır, bu eziği durdurabilene aşkolsun!
