ntv yayınlarının "sıkıysa şimdi okumayın" mottosuyla çizgi romanlaştırdığı dünya klasiklerini okumak istemiştim, geçen hafta istiklal'e inince fırsat bu fırsat bi' yerden başlayayım dedim ve kafka'nın dava'sını aldım...
kendisi de bir memur olan kafka'nın çizdiği dünya, gerçek dünyasına eşdeğer. öyle ki, biraz fantastiğe de kaçarak yer yer abartılarla resmetmiş danışıklı dövüşün oynandığı dünyayı...
bay k, kendi halinde bir memurken bir sabah odası basılır... çalıştığı yerden tanıdığı iki adam, suçlu bulunduğuna dair bir şeyler söylerler, ancak net değildir hiçbir şey... bay k'nın kafası karışır... ve suçlaması olmayan davanın duruşmasına çağrılır...
dünya gözüne bir başka geliyordur artık. öyle ya, kendi halinde bir vatandaşken nereden çıkmıştır bu "dava"? mahkeme de bildiği mahkemelerden değildir üstelik, duruşmaya çıkınca anlar. ve itirazlarına başlar... avukat tutmayacağını bildirir ancak savunmasını yapabilmek için neyle suçlandığını da bilmesi gerekmektedir?
amcası ise, tam tersini düşünür... bu tarz "dava"ların adamı bir avukat arkadaşını tutar... ancak bay k'nın gördüğü gerçekler, avukatın müvekkillerini uşak gibi kullanması ve çözmüş olduğu bir tek "dava"nın olmaması, tekrar başa döndürür suçu söylenmeyen suçlumuzu...
ancak bu, bay k'nın boş durduğu anlamına gelmemektedir... sorgu yargıcını kandırabilmek için çevresindeki bir takım hizmetçi kızları veya başka kızları ayartmaktadır... suçu olmayan bir davayı çözebilmek için aşk suçları işler... sonrasında yolu bir kiliseye düşen bay k, adalet ve esaret, kanun ve uygulanması yönünde hayat dersi niteliği taşıyan şeyler dinler sırf kendisi için tahsis edilmiş papazdan...
son ise tam bir süpriz. açıkcası kafka, sonu sırf kitabın üzerinde düşünebilelim diye çok vurucu yapmış... karmaşık bir kitap, zira günlük hayatta pek sorgulamadığımız ve zaman zaman soyut kabul ettiğimiz kavramlar üzerinde dönüp duruyor... ve cidden sağlam salvolar atıyor, sağlam kroşeler... nakavt edemese bile, bay k'nın nezdinde kafka, puanla bu oyunu kazanıyor...
not:
iki usta: montellier mairowitz
'dava'nın çizgi romana uyarlama süreciyle ilgili iki önemli ustadan bahsetmek gerekiyor. ilki fransız sanatçı chantal montellier, diğeri ise bir kafka uzmanı david zane mairowitz.
chantal montellier fransa'nın önde gelen "bande dessinée" sanatçılarından. bir ressam ve öğretmenken karikatürist ve çizer olmak için "güzel sanatlar" kariyerini bırakan chantal montelliernin eserleri le monde, l'humanité, france nouvelle ve l'unité de dahil olmak üzere birçok gazetede yer buldu. chantal montellier fransada yaşıyor ve çalışıyor.
yazar david zane mairowitz ise aynı zamanda oyun yazarı, radyo yönetmeni ve çevirmen. 40 yıldır profesyonel olarak bağımsız yazarlık yapan mairowitz'in, 'introducing kafka' (roger crumb ile birlikte), 'introducing camus' ve 'wilhelm reich for beginners' da dahil olmak üzere birçok kitabı bulunuyor. tiyatro oyunları arasında kafkanın 'dava'sının eleştirmenlerden övgü almış bir uyarlaması da var. yazıları harper's, vogue, plays and players, village voice, the progressive ve sunday timesda yayımlandı. son 25 yıl boyunca 20den fazla ülkede ve bbc için radyo oyunları ve belgeseller yaptı ve çok sayıda uluslararası radyo ödülü aldı. david zane mariowitz fransada yaşıyor ve çalışıyor.
