ismail gaspıralı'ya göre yegane sorumlusu cehalet ve dünya'da oluşan bilgi birikimine kapatılmış(gerek kulak tıkama, gerekse bir takım politikalar sonucu) bulunmak olan durumdur. ta o zamanlar bu söylendiği halde hala değişen pek de bir şey yoksa, bu durum fena halde trajiktir.
