nesnelerin bizim duyumlarımız dışında bağımsız bir varlıkları var mıydı? bu soruya verilen olumsuz karşılık, fiziksel varlığın bir izlenimler toplamından başka bir şey olmadığı sonucunu ortaya koyuyordu. öyle ise resim sanatı dış dünyayı izlenimlerimizin zaman içindeki değişimi sürecinde tanıyabilirdi ancak; bu sanatın zihinsel dayanağı ortadan kalkmış, onun yerini 'göz' almıştı. e. mach; kurduğu felsefede elbette bunca kaygan bir fenomenler dünyasını ortaya atmaya kalkmamıştır, onun amacı bilimsel çalışmalara sağlam bir temel hazırlamaktı.
e. mach'ın felsefesi, fizikçilerin optik alandaki yeni buluşları açık havada güneşin gölgenin ardı sıra giden ressamların 'izlenimciler' adını almaları, sonra bunun müziğe yansıması hatta zamanla edebiyatı etkilemesi. birbirlerinden habersiz de olsalar, bu sanatçılarla bu düşünürlerin bir bütünü rastlantı ile kurdukları söylenemez. çağın getirdiği bir gereksemedir bu. demek batı'da sanatları geçmişe doğru izlemeye kalksak, sürekli bir oluşumun aşamaları ile karşılaşacağız. bu oluşum felsefenin ve bilimin desteklediği bir süreçtir. hangisi doğru gibisinden bir sorunun burada yeri olamaz. tümü birden "gerçeğin araştırılması" diye adlandırılabilir bu aşamaların. görünümleri bir düzeyde sıralamaktan derinlik duygusunu uyandırmaya geçiş, ya da nesnelerin bilgisine dayanarak resmetmekten, gözün gördüğüne bağlanarak resmetmeye geçiş, yanlıştan doğruya doğru bir gidişi göstermez. öyle olsaydı geçmişteki başyapıtlardan söz etmenin olanağı kalmazdı. sanatın doğru yanlış ölçütü ile ilişkisi bulunmadığının kanıtıdır bu.
