Orhan Pamuk'un şerefeye balkon demesi, ezanı imamın okuması, ezan zamanı gibi durumları kendine has postmodern tümcelerle anlattığı içindir. Bilgisizliğinden kaynaklanmamaktadır diye düşünüyorum. Kaldı ki islami bilgileri yetersiz diyelim. Yahu balkon/şerefe, imam/müezzin, ezan zamanı/ezan vakti... ne farkeder ki? Bizim köyde ezanı caminin balkonundan imam okur. Her camide müezzin yok. Ezan zamanı da çok yanlış bir terim değildir. Zaman-vakit... çok farklı şeyler de değil. ilber ortaylı tarihçi ve din eksenli, belirli bir görüşe sabitlenmiş birisi olduğu için kendine göre haklı olabilir. Bu konular iber Ortaylı'nın branşıdır. Orhan Pamuk da edebiyat dalında Ortaylı'nın istese sürüsüyle hatasını bulabilir. Edebi eserlerde bu tür hatalar hiç önemsenmemelidir. Eserin bütünü önemlidir. Orhan Pamuk' u eleştirenler kaç kitabını okudular? Pamuk' un eserlerini okumak ve anlamak için, bilgi birikimi ve ön hazırlık ister. Herkese göre değildir onun kitapları. Her önüne gelen Pamuk'un kitaplarını algılayamaz. Zordur anlamak. Soyut, sihirli cümleler anlatımlar, farklı tasvirler vardır çoğunda. Kitaplarını okurken bir an olsun bile zihniniz başka bir şeye kayarsa , sonuna kadar hiç bir şey anlamazsınız. Büyük bir dikkat yoğunlaşması ister okurken.
Sonuç olarak, herkesin anlayacağı türden değildir, Pamuk' un eserleri. Fransız Cumhur başkanı, Finlandiya Cumhurbaşkanı eserlerini biliyor ve okuyor. Bizim Cumhurbaşkanımız okuyor mu acaba? Bırakın devlet büyüklerini, öğretmenlerimizin büyük bir bölümü bir tek kitabını bile okumamıştır Nobel sahibi Pamuk'un kitaplarını. Orhan Pamuk, bize bir kaç beden büyüktür. Ama bizden çıkmıştır. Mesele de budur.
