ya merak ettiğim bişey var. bedava olan var mı? zaten senede veriyoruz en az 800 küsür tl parayı. üniversite devletin sunduğu yarı kamusal bir maldır. biraz maliye anlatalım size. devletin sunduğu mallar dörde ayrılır.
1- tam kamusal mallar. örnek olarak milli savunma. bu malların özellikleri bölünememesi ve fiyatlandırılamamasıdır.
2- yarı kamusal mallar. örnek olarak üniversite. özelliği bölünebilir ve fiyatlandırılabilir. ancak fiyatı sağladığı pozitif dışsallıklar nedeniyle fiyatı ucuzdur.
3- özel mallar. kısaca kitler. tani thy falan. devlet çok masraflı olduğu için bizzat kendi sunar bu hizmeti ama parası neyse onu da alır.
4- erdemli ve erdemsiz mallar. bunlar da devlet tarafından üretebilen ama özel sektöre de * devredilebilen mallardır. erdemliye örnek olarak yetiştirme yurtları, huzur evleri falan verilebilir. bunlar özel sektöre de devredilebilir. ancak erdemsiz olan mesela tekel ürünleri falan bunlar sadece devlet kontrolünde üretilip satılabilir.
şimdi konumuza gelirsek üniversite yarı kamusal bir maldır. sağladığı dışsallık nedeniyle de fiyatı olması gerekenin altındadır. şimdi siz bunu alıp da özel mallar sınıfına katarsanız yani gerçek fiyatıyla sunarsanız sağladığı pozitif dışsallıkları hiçe sayarsınız. ha bu arada pozitif dışsallık deyip duruyon o ne ki diyen varsa o da bir olayın başka olaylara olumlu katkı sağlamasıdır. mesela üniversite öğrencisi eğitim alarak kendisine fayda sağladığı gibi toplumun genel bilgi düzeyini artırdığı ve topluma faydalı olduğu için dışa da fayda sağlar. bu pozitif dışsallıktır. negatif dışsallık da var. o da mesela sigara. sigara içen kendine de zararı var yanındakilere de. bu konumuzla alakasız olduğu için geçiyorum. işte dediğim gibi sağladığı pozitif dışsallık göz ardı edilerek bunu özel mal kapsamına alırsak üniversite okuyabilecek insan sayısı azalır. veya daha niteliksiz insanlar baba parasıyla hak etmeden orda olurlar. bu da toplumun genel bilgi seviyesini düşürür. bu da toplumsal refahı azaltır ve gereksiz insanlar iyi yerlerde olduğu için toplum çöküşe girer. şu anki şartlarda eğitim gerçek fiyatıyla sunulamaz. ha ne zaman ki tam liberalizme kavuşuruz ve herkes çocuğunu yüksek fiyatlarla okutabilecek durumda olur, durumda olmayanlarınkini de devlet karşılar o zaman yapılabilir ama şu anki şartlarda mümkün değil.
