tanım;19. asırdan itibaren Materyalizm'in ön plâna çıkmasıyla birlikte giderek her şey maddi,zahirî yani dış ölçülerle ele alınmaya başlanmış,din ve maneviyat adına ne varsa inkar edilmiştir.Hatta o kadar ileri gidilmiştir ki,duyu organlarının algılayamadığı,pozitif bilimlerce doğrulanmayan her şey reddedilmiştir.
Bu akım sadece dinin geri plâna itilmesi ve dinsizliğin moda oluşuna sebebiyet vermekle kalmamış,bir kısım müslümanları,özellikle de bazı müslüman ilim adamlarını etkilemiştir.
Bu etkinin halen devam edeb bir sonucu olarak günümüzde keşif,keramet,tasavvuf,şefaat,evliya ve daha birçok manevi hakikati,hatta mucizeleri bile inkâr eden müslüman ilim adamlarının sayısı geçmişe nazaran bir hayli artmıştır.
Dinî hakikatlerin hemen tamamını maddi,zahirî bir yaklaşımla ele alan,her şeyi maddi kalıplara oturtmaya çalışan bu zahirperest insanların,zihniyet olarak manaya ait her şeyi inkâr eden materyalistlere ortak yönlerinin bulunması dikkate değer bir husustur.
Hızlı maddileşme,maneviyata karşı yabancılaşma,bu sefer de tam zıddı olan başka yanlışı körükleme eğilimindedir;Bâtıl yada arızalı maneviyatçılık..
Zira insanlık aradığı huzuru maddede ve maddecilikte bulamamış,maneviyata yönelme ihtiyacını hissetmeye başlamıştır.Bu ihtiyaca binaen manevi,bâtini özellikleri öne çıkan dinî ve mistik akımlar çokça taraftar bulabilmektedir.ifrat tefriti doğurmuş,insanlar yanlış tercihlere sürüklenmişlerdir.Budizm,Uzakdoğu dinleri,bir kısım Yahudi (Kabbalist),Hıristiyan ve Hindu tarikatlarına gösterilen rağbet buna örnek olarak gösterilebilir.
Fakat Allah'a şükür ki,aleyhteki bunca propaganda ve provakasyonlara rağmen halen günümüz Amerika ve Avrupasında en hızlı yayılan din islâm'dır.islâm'ın buralarda hızlı yayılmasına sebep olan etkenlerin başında ise tasavvuf gelmektedir.
Zahir ve Batîni ne demektir?
Kelime manası itibariyle zahir;bir şeyin dış yüzü,görünen tarafı ve duyu organları ile hissedilip bilinen kısmı demektir.Bâtın ise bir şeyin gizli,iç,derunî,sırlı tarafı,tefekkür ve ferasetle bilinen manevi ciheti demektir.Her zahirin bir bâtını vardır.Bu bakımdan ilim ve amellerde zahir ve bâtın diye ikiye ayrılır.
Zahirî Ameller;Bedenle yapılan iş ve ibadetlerdir.Abdest,namaz,oruç,hac,zekat,nikâh ve benzerleri bu gruba girerler.
Bâtınî Ameller;Kalplerde zuhur eden iman,yakîn,tasdik,ihlâs,tevekkül,teslimiyet,muhabbet gibi hallerdir.
Zahirî ilim;Bedenle yapılan iş ve ibadetlerin dinî hükümlerini anlatan ilimlerdir.Fıkıh ilminin temel konusu budur.Fizik,Kimya,Biyoloji gibi müspet ilimlerden zahirî ilimlerdir.
Bâtınî ilim;Varlığın,ibadetlerin ve yukarıda zikredilen kalbî amller ve bunların hakikatlerini anlatan ilimlerdir.Tasavvuf ilminin konusuda budur.Tarikat ise,bu ilimlerin pratiği ve uygulamasıdır.Ayrıca,iman ve tasdik gibi konular Akaid ilminin de temel esasını teşkil eder.
Bâtın ilmi,kalp,ruh ve nefs gibi manevi lâtifeleri tanıtıp terbiye yollarını gösteren,Hakk'a ulaştıran yolları anlatan bir ilimdir.Ayrıca isimleri,fiilleri, ve sıfatlarından başlayarak Allah Tealâ Hazretleri'ni tanıtan,insan ve kâinatın iç yüzünden bahseden,berzah alemi,melekût alemi,ahiret alemi gibi,manevi alemlerden haber veren ilimdir.
